ùn tắc tiêu chí

"Đánh giá ùn tắc giao thông dựa trên tiêu chí kéo dài trên 30 phút mang tính chất định tính, chưa phù hợp với tình hình giao thông thực tế nên UBND TPHCM đề xuất bộ tiêu chí đánh giá mới."

Họ nói cái gì vậy cà? Chẳng lẽ phải theo lời ngài giám đốc VietNam Airlines về học lại tiếng Việt hay sao? (1) Mà sao lại lớ lớ như tiếng Bắc Kinh thế này!

"Ùn tắc", có chỗ viết "ùng tắc", biết là gì rồi, nghe mãi cũng phải quen đi chứ. Nhưng sao không nói là "kẹt xe" như ở Miền Nam trước đây, cho dễ hiểu một chút? Sao cứ phải "ùn tắc", "ùng tắc" hay là "ủng tắc 壅塞" như mấy người Tàu há?

Còn hai chữ "tiêu chí"? Lâu nay tràn lan như nấm dại, chẳng thua gì "xử lý" loạn cào cào.

Giám đốc Sở Giao thông vận tải TPHCM (2017) giải thích thêm ở dưới: "đó là tiêu chí đánh giá hiện nay về kẹt xe." (2) mà chẳng nói rõ gì hơn. Dù sao, cũng cám ơn ông đã dùng hai chữ "kẹt xe" thay vì "ùn tắc".

Thử tìm hiểu thêm về hai chữ "tiêu chí".

Gặp cái nhan đề to tướng như sau: "Bộ Giáo dục dự kiến 5 tiêu chí đánh giá sách giáo khoa." (3)

Đọc xuống đoạn dưới bài báo, có ông giáo sư nói thêm: "Ban thường trực đề án đổi mới giáo dục phổ thông đã đưa ra 5 tiêu chuẩn đề xuất đánh giá sách giáo khoa." (3)

À thì ra "tiêu chí" trong hai cái nhan đề ở trên chính là "tiêu chuẩn".

Nhưng đọc ở một chỗ khác, lại gặp câu sau: "Thủy Đông: Tập trung hoàn thành tiêu chí giao thông."  (4)

Xin đọc thêm: "Giao thông nông thôn là một trong những tiêu chí khó thực hiện của xã Thủy Đông, huyện Thạnh Hóa, tỉnh Long An trong xây dựng nông thôn mới. Hiện nay, xã tập trung nguồn lực để hoàn thành tiêu chí này."

"Tiêu chí" ở đây ý muốn nói cái gì cà?

Xem đây: "Phấn đấu năm 2019 đạt chuẩn xã nông thôn mới, vì vậy, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Thủy Đông đang nỗ lực hoàn thành những mục tiêu đề ra." (4)

Hóa ra, "tiêu chí" cũng là "mục tiêu" các bạn ạ.

Tóm lại, tiêu chí = tiêu chuẩn = mục tiêu (5)

Còn mấy chữ "tính chất định tính" trong cái nhan đề thứ nhất nghĩa là cái gì vậy?

Xin hẹn lần khác.

Chú thích

(1) Cách đây mấy năm, trả lời phỏng vấn một kí giả đài BBC tiếng Việt, về một vụ lôi thôi tham nhũng gì đó, ông giám đốc VietNam Airlines đã mắng người kí giả không nói thạo tiếng Việt.
(2) http://vietnamnet.vn/vn/thoi-su/an-toan-giao-thong/tp-hcm-danh-gia-lai-tieu-chi-khong-co-un-tac-vi-xe-van-nhuc-nhich-370670.html
(3) https://vnexpress.net/tin-tuc/giao-duc/bo-giao-duc-du-kien-5-tieu-chi-danh-gia-sach-giao-khoa-3210592.html
(4) http://baolongan.vn/thuy-dong-tap-trung-hoa-n-tha-nh-tieu-chi-giao-thong-a37221.html
(5) http://tieng-viet-dtk.blogspot.fr/2016/02/nhan-oc-mot-ban-tin-tren-internet-suy.html
tiêu chí: Xem các từ điển quen thuộc cũ — như Hán Việt từ điển của Đào Duy Anh, Tự điển tiếng Việt của Hội Khai Trí Tiến Đức..., không thấy từ này. Tham khảo "Hán ngữ đại từ điển", "tiêu chí" có hai nghĩa: 1) Cột mốc, dấu hiệu riêng biệt, đặc trưng; 2) Đánh dấu, nêu rõ, chứng tỏ, cho thấy. Hai nghĩa này đều không thích hợp với từ tiếng Pháp "critères". Bản tin chữ Hán dùng từ "tiêu chuẩn" 標準 đúng nghĩa hơn. Như vậy, bản tin tiếng Việt đã lẫn lộn "tiêu chí" với "tiêu chuẩn". 

ô nhiễm Việt Nam

"Ô nhiễm môi trường là hiện tượng môi trường tự nhiên bị bẩn, đồng thời các tính chất vật lý, hóa học, sinh học của môi trường bị thay đổi gây tác hại tới sức khỏe con người và các sinh vật khác." (01)

Người Trung Quốc nói là "ô nhiễm 污染" hoặc "hoàn cảnh ô nhiễm 環境污染" (dịch từ Anh ngữ hoặc Pháp ngữ: "pollution"). (02)

photo Internet

Tuần báo Paris Match số 3563 (31/08/2017 - 06/09/2017) vừa đăng tải một bài về nhà nhiếp ảnh Trung Quốc Lô Quảng 卢广 (sinh năm 1961). Kinh hồn!

Trong vòng mấy chục năm, Trung Quốc đã trở thành siêu cường kinh tế thứ nhì thế giới.

Với một giá quá đắt cho toàn thể dân tộc của họ: Trung Quốc là một quốc gia ô nhiễm nhất trên thế giới ngày nay.

Những thành phố từ lâu không còn thấy ánh mặt trời, trong đó con người di động như những bóng ma, sông Dương Tử (lớn nhất Trung Quốc) chất đầy những chất hóa độc (kim loại nặng, kẽm, chì...), những khu làng ung thư mà người dân chỉ biết chờ chết trong đau đớn...

Lô Quảng từ năm 2005 cống hiến đời mình đi chụp hàng ngàn những bức hình chỉ nhìn qua cũng đủ lạnh mình.

photo Internet

Hỡi ơi, từ 1925 đến nay, ông Hồ Chí Minh và đồng bọn vẫn tin theo một ý thức hệ hoang đường, làm tay sai cho đàn anh Trung Quốc đại lục, làm tan hoang đất nước Việt Nam ta như thế đó.



 
Chú thích

(01) https://vi.wikipedia.org/wiki/Ô_nhiễm_môi_trường
(02) https://zh.wikipedia.org/wiki/污染

Tham khảo

Amazing Pictures, Pollution in China
http://www.chinahush.com/2009/10/21/amazing-pictures-pollution-in-china/#
https://baike.baidu.com/item/卢广
http://smithfund.org/recipients/2009-lu-guang
ô nhiễm Việt Nam
https://www.youtube.com/watch?v=JLCxOcnrs8I
https://www.youtube.com/watch?v=WjIOCl3e5ec

Giới thiệu ebook song ngữ Hán Việt Tây Sương Ký 西廂記 Mái Tây

Tác giả: Vương Thực Phủ 王實甫, người dịch: Nhượng Tống

Lần đầu được nghe tên tác phẩm Tây Sương Ký là nhờ đọc bản Truyện Kiều do Bùi Kỷ & Trần Trọng Kim hiệu đính và chú giải, với những câu thơ bát ngát của Nguyễn Du.

Thí dụ:

Tiếng sen sẽ động giấc hòe,
Bóng trăng đã xế hoa lê lại gần.

hoặc là:

Bây giờ rõ mặt đôi ta,
Biết đâu rồi nữa chẳng là chiêm bao?

hoặc là:

Người lên ngựa kẻ chia bào,
Rừng phong thu đã nhuốm màu quan san.

Tình cờ một hôm vào năm 1983, tôi mua được một bản Mái Tây ở tiệm tạp hóa Pacific của một người lánh nạn cộng sản ở Franconville (Val d'Oise, France). Gần mười năm sau biến cố Tháng Tư, 

tâm thần người Việt còn dao động mạnh. Và nhu cầu tìm đọc sách báo tiếng Việt rất lớn.

Tự nó, bản dịch Mái Tây đã là một áng văn chương lai láng khôn hàn: 

Non xanh chẳng nể nang nhau,
Rừng xanh thôi cũng ra mầu khẩy trêu!
Mịt mùng sương bạc khói chiều,
Người đi ta biết trông theo lối nào?
Lên xe mà dạ xôn xao,
Về sao chậm chạp? Đi sao vội vàng?
Tà tà bóng ác xuyên ngang,
Nào nghe người nói, trên đường cái quan.
Mông mênh đồng lúa xanh rờn,
Còn nghe ngựa thét trong làn gió thu!

Nhưng gần đây, bỗng dưng tôi lại muốn tìm bản Hán văn đọc thử và so sánh với bản dịch của Nhượng Tống xem sao.

Hình như mấy câu thơ của Vương Thực Phủ trích dẫn trong cuốn Truyện Kiều nói trên cứ mãi vi vút trong đầu.

Chẳng hạn:

Dữ ngã thật thị minh bạch, an tri bất thị mộng trung lai 與我實是明白, 安知不是夢中來.

Thời điện tử Internet, điều đó chẳng khó gì, có cả hàng chục trang web cho đọc tự do, cả bằng tiếng Hán và tiếng Việt.

Thật bất ngờ, lần này tôi phát hiện một số từ ngữ (trong bản dịch của Nhượng Tống) hơi khó hiểu, mà trước đây không hề để ý. Chúng tôi cố gắng chú thích những từ ngữ này, dựa theo bản Hán văn và những tham khảo trên Internet.

Ngoài ra, dò theo cuốn sách tiếng Việt có sẵn, tôi cũng nhận ra một tình trạng bê bối trong các văn bản tiếng Việt: đầy những lỗi sao chép, nếu không là những sửa đổi bừa bãi (*01).

Bản song ngữ Hán Việt (*02) giới thiệu ở đây làm theo dạng hv-ebook, nghĩa là người đọc, khi cần, có thể click lên mỗi một chữ Hán trong trang blog để dẫn tới trang giải thích tương ứng trong http://www.vietnamtudien.org/hanviet/ (*03).

Bây giờ mới thật hiểu lòng ông Thánh Thán đã xếp cuốn Tây Sương Ký vào Lục tài tử thư Trung Quốc.

Và càng đọc bản dịch "phi phàm" (*04) của Nhượng Tống, lại càng xót xa cho nền văn học nước nhà. Từ cuộc Cách mạng mùa Thu, bao nhiêu thiên tài dân tộc (Khái Hưng, Nhượng Tống, Văn Cao, Vũ Hoàng Chương, ...) — nếu không bị sát hại thì cũng bị trù giập tàn tệ suốt đời.



Chú thích

(*01) Tình trạng ấn hành cẩu thả những tác phẩm văn học vẫn đầy dẫy trên thị trường sách báo từ 1975 cho đến bây giờ. Hãy so sánh các bản in những bộ sách trước và sau 1975. Chẳng hạn: Xứ Trầm Hương của Quách Tấn, Thiền Luận (3 cuốn) của Suzuki,  Mái Tây (Nhượng Tống dịch), v.v.
(*02) http://hv-ebook-taysuongki.blogspot.fr/
(*03) Xem http://hv-ebook-thuquan.blogspot.fr/2014/09/hv-ebook-la-gi.html
(*04) Chữ của Bùi Giáng, Đi vào cõi thơ (trang 74), Ca Dao xuất bản, Saigon 1969.

selfie tự sướng

"Nhân nói chữ selfie, ở VN bây giờ người ta dùng chữ tự sướng cho selfie, các anh nghĩ sao?"
Selfie, ở "thời đại số mã" (1) thì ai mà chẳng nghe nói tới. Và trong những dân ồn ào nhất trên thế giới về chuyện này, có lẽ phải kể đến dân Tàu. Cứ xem hàng đàn hàng lũ du khách Trung quốc đến những thành phố lớn như Paris, Roma, New York..., lúc nào cũng lăng xăng đem máy điện thoại cầm tay (mobile phone, smartphone) cùng "gậy gộc" (2) ra "tự phách" (3) lia lịa thì đủ hiểu hiện tượng selfie nó lan tràn dữ dội như thế nào.

"Tự phách" 自拍 (tự chụp hình) là cách người Tàu dịch chữ "selfie". Người Pháp đã dịch rất hay nhiều từ ngữ điện toán & Internet từ tiếng Anh sang tiếng nói của họ; chẳng hạn, "computer" dịch thành "ordinateur", "software" dịch thành "logiciel", v.v. Nhưng họ vẫn giữ nguyên văn cho chữ "selfie".

Bởi cơn cớ nào, người Xã Hội Chủ Nghĩa, từ nhiều năm qua cứ răm rắp bưng "nguyên con" tiếng Tàu về thay tiếng Việt, lần này lại dịch cắc cớ "selfie" thành "tự sướng"???

Dịch "selfie" thành "tự sướng" có ít nhất hai điều không ổn.

Thứ nhất, selfie không hề mang nghĩa "sung sướng" gì cả.

Thứ hai, "tự sướng" đã dùng để dịch từ tiếng Hán "thủ dâm" (tiếng Anh "masturbation").

Ấy thế mà người ta mỗi ngày cứ nói sa sả trên cửa miệng và viết hà rầm đầy báo chí.

Gõ hai chữ "tự sướng" vào khung tìm kiếm Google: khoảng 664 000 kết quả (trong 0,51 giây đồng hồ); gần như 100% kết quả là dùng theo nghĩa "selfie".

Thật không hiểu nguyên do nào mà người ta lại dịch ra như vậy.

Hay cũng chỉ vì nô lệ thói cũ, từ hai chữ "thủ cơ" (4) của Tàu (dịch tiếng Anh: portable telephone, mobile phone), người Xã Hội Chủ Nghĩa lạng quạng với hai chữ "thủ dâm" (4), rồi dịch lẫn lộn thành "tự sướng" chăng?


Chú thích

(1) số mã thì đại 数码时代
(2) selfie stick
(3) tự phách 自拍
(4) thủ cơ 手機, thủ dâm 手淫.

người lấy phân, đọc lại một bài thơ của Tú Xương

Người lấy phân
Planche 34, Henri OGER, "Techniques du peuple Annamite",
Ed. 2009, Olivier Tessier & Philippe Le Failler.


Phường nhơ

Bấy lâu chơi với rặt phường nhơ,
Quen mắt ưa nhìn chả biết dơ.
Nào sọt, nào quang, nào bộ gắp,
Đứa bưng, đứa hót, đứa đang chờ.
Mình hôi mũi ngạt không kỳ quản,
Áo ấm cơm no vẫn nhởn nhơ.
Ngán nỗi hàng phường khi cúng tế,
Vẽ ông ôm đít để lên thờ!

Trần Tế Xương (1870-1907)

Bối cảnh lịch sử của bài thơ là nền thống trị của thực dân Pháp trên đất nước Việt Nam. Bài thơ mô tả cuộc sống cụ thể của một hạng dân bần cùng thời đó: những người lấy phân. Hệt như bức vẽ trong sách của Henri OGER:

"Nào sọt (để đựng phân), nào quang (gánh), nào bộ gắp (phân),"

Nhưng bức vẽ trong sách của Henri OGER chỉ ở trong trạng thái tĩnh. Câu thơ sau của Tú Xương là một bức tranh sống động (dessin animé):

"Đứa bưng (sọt), đứa hót (phân), đứa đang chờ (người ta ỉa xong và tới phiên mình hót cứt)."

Chẳng riêng gì Hồ Xuân Hương, Trần Tế Xương xứng danh là một Chúa thơ Nôm.

Đây là một bài thơ nhằm đả kích bọn người bẩn thỉu trong buổi giao thời hơn 100 năm về trước. Phường nhơ, hay những người lấy phân, ám chỉ Vũ Tuân đang cậy cục Hoàng Cao Khải để được bổ làm quan.

"Ngán nỗi hàng phường khi cúng tế,
"Vẽ ông ôm đít để lên thờ!"

"Ôm đít": nghĩa là "làm động tác đi đại tiện", hay là "xun xoe hầu hạ làm tay sai cho Tây".

Về hai câu kết này, nhà thơ thuật lại với bạn là Trần Tích Phiên rằng, khi đó ông nghĩ đến Hoàng Cao Khải, đang bắt dân thờ làm thành hoàng sống làng Thái Hà, Hà Nội. (1)

Đọc lại bài thơ không khỏi bàng hoàng.

Không cần đổi một chữ, bài thơ viết ra hơn một trăm năm trước, dưới nền thống trị của thực dân Pháp, về những bọn tay sai cho Tây giày xéo đất nước, bây giờ lại chỉ thẳng vào Việt Nam Xã hội Chủ nghĩa, với bầy khuyển mã đang rập rình dâng lên phương Bắc dải đất quê hương.

Chú thích

(1) https://vi.wikipedia.org/wiki/Tú_Xương

2017 giáo dục phổ thông môn tiếng Nga và tiếng Trung

Một bản tin ra ngày Chủ nhật, 18/9/2016 trên trang web vnexpress.net (1) vừa cho biết:

"Bộ Giáo dục xây dựng chương trình giáo dục phổ thông môn tiếng Nga, tiếng Trung từ lớp 3 đến lớp 12 và sẽ thí điểm dạy như ngoại ngữ thứ nhất vào năm học tới."

Ngay hôm sau, cũng trên trang web này, người ta đọc bài biện minh (2) cho chính sách giáo dục mới như sau:

"Vì sao nên dạy tiếng Trung và tiếng Nga?
Trung Quốc có nền kinh tế đứng thứ hai thế giới, sử dụng được tiếng Trung là tiếp cận được với thị trường rộng lớn bao gồm Trung Quốc và cộng đồng người Hoa tại các nước Singapore, Malaysia…
(...)
Nước Nga với vị thế quân sự đứng thứ hai thế giới và nền kinh tế đứng thứ 9 thế giới, với những thành tựu to lớn trong khoa học kỹ thuật, với truyền thống hợp tác và mối quan hệ gắn bó lâu năm với Việt Nam, vậy có nên dạy tiếng Nga hay không?"

Học hỏi, trong tinh thần tự do chọn lựa, để mở mang tiến bộ; biết tổ chức việc dạy dỗ cho hiệu quả; những cái đó khỏi phải nói chi nhiều.

Thế nhưng,

> trong bối cảnh tranh chấp biển đảo giữa Trung Quốc và các quốc gia vùng biển Đông (trong đó có Việt Nam) từ nhiều năm nay;
> trước hiểm họa Bắc thuộc ngày càng rõ rệt (3);
> trước những diễn biến tranh đoạt quyền chính Nhà nước Việt Nam trong những năm tháng gần đây (thân Tàu, thân Nga, thân Mỹ) ...

Người dân rất ngờ cho sự chân thành của những chiêu bài (chương trình giáo dục) mới này.

Người ta cũng không quên rằng:

"Cùng lượt với sự thay đổi chế độ chính trị, hàng loạt những từ ngữ khuôn sáo vay mượn của người Trung Quốc đã xâm nhập vào trong tiếng nói người Việt. Đây là vài thí dụ trong những "từ mới vay mượn" này:  xử lý 處理, nhất trí 一致, hộ khẩu 戶口, xử trí 處置, chất lượng 質量, tập đoàn 集團, đăng ký 登記. Những từ này, trước 1975, người dân miền Nam "cũ" thường không biết tới, hay ít ra không hề dùng đến một cách máy móc tràn lan như bây giờ. Sự biến đổi này đâu phải tình cờ. Nó là hậu quả của một chính sách rập khuôn theo Trung Quốc ngày nay: 
a) chính trị độc tài xã hội chủ nghĩa, 
b) kinh tế thị trường trong vòng kiểm soát của Nhà nước." (4)

"Rõ ràng, đây là chủ trương đồng hóa tiếng Việt theo tiếng Hoa. Nó mang ý đồ thâm độc của thực dân kiểu mới, dùng sức ép kinh tế không cần tới súng đạn, dùng ngôn ngữ văn hóa xâm nhập vào tận đầu óc người dân bị trị." (5)


Ghi chú

(1) http://vnexpress.net/tin-tuc/giao-duc/bo-giao-duc-thi-diem-day-tieng-nga-trung-quoc-3470109.html
(2) http://vnexpress.net/tin-tuc/giao-duc/vi-sao-nen-day-tieng-trung-va-tieng-nga-3470656.html?utm_source=detail&utm_medium=box_topic&utm_campaign=boxtracking
(3) Lá Thư của Hồng Thuý viết từ Hưng Yên về thảm hoạ Hán hoá Việt Tộc, PDF: http://tinyurl.com/hzh3rxy
(4) http://tieng-viet-dtk.blogspot.fr/2012/06/vi-sao-co-blog-nay.html
(5) http://tieng-viet-dtk.blogspot.fr/2012/06/ba-chieu-huong.html

Văn Quang – Viết từ Sài Gòn

Văn Quang là một trong rất ít những nhà văn miền Nam cũ còn ở lại Sài Gòn sau biến cố 1975.

Tôi còn nhớ những cuốn tiểu thuyết tình yêu rất lãng mạn của ông viết trong bối cảnh chiến tranh thời đó. Thường thường, truyện của ông đăng theo lối feuilleton trên báo hằng ngày, trước khi in thành sách. Và bán rất chạy, nhất là trong giới nữ sinh. Không hiểu sao, tôi còn thuộc lòng bốn câu thơ sau đây, trong feuilleton "Chân trời tím", đăng trên nhật báo Chính Luận nếu nhớ không lầm:

Trời Nam Giao còn mưa không em,
Mây chiều nay còn ngưng bên thềm.
Heo may gió lạnh vào trong mắt,
Em ơi, chiều nay tôi nhớ em.

Từ nhiều năm nay, Văn Quang vẫn can đảm không ngừng lớn tiếng vạch ra bao nhiêu những điều thối nát tồi tệ của một chế độ tự xưng là Xã Hội Chủ Nghĩa. Chẳng hạn, trong bài viết mới dưới đây.

Xin để  ý những từ ngữ ghi trong ngoặc kép, để thấy ra những biến thái quái gở cũng như khuynh hướng đồng hóa tiếng Việt với tiếng Tàu Cộng Sản ngày nay.

Những chuyện khốn nạn ở nông thôn VN ngày nay

Văn Quang – Viết từ Sài Gòn

http://viendongdaily.com/nhung -chuyen-khon-nan-o-nong-thon- vn-ngay-nay-n8ugK5Vi.html

Tôi không thể dùng từ ngữ nào khác ngoài hai chữ “khốn nạn” dù từ ngữ đó không được lịch sự nhưng đó là tiếng người dân thường dùng để chỉ những hành động bẩn thỉu, quá tàn nhẫn của những kẻ có quyền có thế dù ở giữa thành phố hay nông thôn. Nhưng khổ nỗi là người dân nông thôn thường không dám mở miệng kêu ca vì sợ bị trù dập không ngóc đầu lên nổi. Tố cáo “tiêu cực” tức khắc bị chính cái cơ quan tham nhũng đó đuổi việc. 

Những người nông dân phải sống trong những ngôi nhà tranh rách nát.

Cho nên người dân bị bịt mồm bịt miệng rất âm thầm chứ không bị bịt mồm khi đứng trước tòa án như cha Lý, ông bị bịt miệng lần thứ 6 khi ông hô to câu “Ô nhục, phiên tòa ô nhục.” Hình ảnh ấy được loan ra trên khắp thế giới ai cũng biết. Bọn cường hào ác bá ở nông thôn VN ngày nay khôn ranh quỷ quyệt hơn nhiều, bịt miệng dân mà không để lại dấu vết, không một ai ngờ tới. Rất nhiều sự việc đã xảy ra thường bị “chìm xuồng,” nhưng bàn tay không thể che nổi ánh sáng mặt trời, vẫn có những sự việc lọt ra ngoài khiến người dân phẫn nộ. 

Bức xúc và... bức xúc, có gì đáng ngạc nhiên đâu 

Sau khi Chủ tịch QH, ông Nguyễn Sinh Hùng “bức xúc” trước hàng ngàn loại phí trên thì các đại biểu, các vị bộ trưởng cũng “bức xúc” theo về sự bất cập trong việc thu phí, lệ phí hiện nay.

Trên báo Người Lao Động nhiều bạn đọc bày tỏ sự ngạc nhiên: 

“Ô hay, những bất cập này, những nỗi khổ này người dân đã thấy và đã chịu bao nhiêu năm nay rồi, có gì mà các vị lãnh đạo lại “ngỡ ngàng” thế. Bao nhiêu năm qua người dân than trời, kiến nghị hoài trong các cuộc tiếp xúc cử tri hằng năm đấy thôi chứ có mới mẻ gì đâu các vị có vẻ khó hiểu. Vấn đề khó hiểu nhất chính là nó phi lý, khốn khổ với người dân bao nhiêu năm qua nhưng chẳng thấy thay đổi.” 

Điều này cũng được chứng minh rõ qua trình bày của ông Phùng Quốc Hiển, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách: Sau khi QH cho ý kiến lần đầu về dự án này tại kỳ họp thứ 9 vừa qua, thường trực ủy ban này và Bộ Tài chính (cơ quan chủ trì soạn thảo) đã phối hợp với các bộ, ngành địa phương rà soát, sắp xếp, bãi bỏ 5 khoản phí và 6 khoản lệ phí, chuyển 4 khoản phí sang giá và bổ sung 6 khoản phí khác. 

Với một “rừng” phí như thế, qua một kỳ họp QH mà chỉ bỏ vài loại phí, lệ phí trong khi bổ sung thêm 6 loại phí mới thì có gì là đổi mới? 

Không đủ ăn lấy gì đóng phí? 
Không cần nói thì ai cũng có thể hình dung cuộc sống của người dân ở vùng nông rất thiếu thốn. Một số lớn người dân còn nghèo, sống rất vất vả, thậm chí thiếu đói khi mùa giáp hạt. Hầu như họ chỉ đủ lo chạy ăn từng bữa mà không thể để dành khi thiếu đói, không lo nổi cho con cái ăn học đàng hoàng. Những loại phí “dài dằng dặc” kia thì rất “vô tư” vẫn đều đặn có người đến thu đã và đang là gánh nặng đối với cuộc sống của họ. 
Cứ tưởng là “phí” thì mức thu không lớn lắm, nhưng với thu nhập ít ỏi, nếu đóng những khoản thu này thì có khả năng gia đình, con cái của họ phải mất đi nhiều bữa ăn, giấc ngủ càng trằn trọc hơn vì bao lo toan về cuộc sống. Chúng ta không quá khó để có thể nhìn thấy rất nhiều mái nhà xiêu vẹo, rách nát ở bất cứ vùng nông thôn nào. Nông dân còn nghèo lắm, từng đồng đối với họ là mồ hôi, nước mắt trải ra trên cánh đồng. Thu gì thì phải cân nhắc chứ không thể ồ ạt như thế.  

Ông Đặng Văn Dũng - Bí thư Đảng uỷ xã Vĩnh Thuận - thừa nhận đây là danh sách này là danh sách khống (toàn là tên cũa những quan ăn cắp tiền hỗ trợ của dân). 

Ví dụ về một trường hợp cụ thể, bạn đọc Thanh Hà, kể: “Vợ chồng chị tôi có 3 con. Cả nhà sống nhờ vào 3 sào ruộng và miếng vườn. Lúa làm ra không đủ cho gia đình ăn giáp hạt. Trồng rau quanh vườn cao lắm mỗi ngày thu hoạch được 20,000 đồng. Chồng thì làm thuê lúc được lúc không, rảnh rỗi thả câu kiếm dăm ba con cá cải thiện bữa ăn gia đình. Việc kiếm khoai sắn ăn trừ bữa diễn ra thường xuyên. Những đứa trẻ nhiều hôm nhịn đói đến trường trong manh áo cũ mèm, vá víu. Bao nhiêu năm nay chị trốn đóng những khoản phí mà địa phương thu. Chị là chẳng có gì để đóng và nếu đóng thì con cái càng thiếu thốn”. 

Một bạn đọc Trần Văn Tí Em phân tích: 

“Với thu nhập quá thấp như phần lớn người dân nông thôn hiện nay, họ không thể đầu tư được gì cho con cái. Một đứa trẻ bước vào học cao đẳng hoặc đại học thì học phí một năm mất khoảng 20 triệu đồng. Tiền ở trọ, chi phí sinh hoạt thêm khoảng 30 triệu đồng nữa. Chỉ hai khoản này thôi thì thu nhập của phần lớn người làm nghề nông chẳng thể nào kham nổi. Điều đó có nghĩa con họ thất học và tương lai chờ đợi chúng sẽ là cái cuốc và miếng ruộng. Cứ thế, tình cảnh này sẽ tiếp tục lặp lại ở đời cháu…” 

Lại chuyện cái hộ khẩu hay cái hậu khổ 

Tôi đã có dịp tuờng thuật với bạn đọc về người dân ở huyện Thọ Sơn, Thanh Hóa “tá hỏa” vì họ phải nộp 200 nghìn đồng cho mỗi lỗi sai trong sổ hộ khẩu và giấy khai sinh và chuyện các quan huyện Thọ Sơn- Thanh Hoá nên các quan huyện Vĩnh Tường (tỉnh Vĩnh Phúc) lại “phát minh” ra chuyện đẻ con thứ 3, nộp 2 triệu mới có giấy khai sinh. Đẻ thêm con phải đóng thêm. Như vậy có nghĩa là nếu không đóng hai triệu thì đứa con đó không được làm giấy khai sinh coi như “không được đẻ”. Chuyện này cũng chẳng khác gì chuyện “không được chết” vì “nợ” thôn 1.7 triệu đồng không cho làm đám ma. 

Ông Hải khẳng định chữ ký trong danh sách không phải của ông. 

Đến nay, học tập được cách kiếm tiền dân của các đàn anh Thọ Sơn (Thanh Hóa) và Vĩnh Tường (Vĩnh Phúc), các quan ở thôn Đông Lâm, xã Hương Lâm, H.Hiệp Hòa (Bắc Giang) lại đẻ ra cách móc túi dân bằng cách phải nộp hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu đồng tiền phí, mới được trả sổ đỏ. 

Cái sổ đỏ quan trọng lắm, nếu không có cái sổ đỏ người dân không thể làm ăn buôn bán hoặc đi bất cứ đâu. Hơi một tí là quan chức từ anh thư ký thôn đến tòa án các cấp đều đòi “kiểm tra cái sổ đỏ” xem anh có đúng là người ở địa phương đó hay không. Sai một tí thôi là mọi việc đều “không hợp lệ, sổ toẹt hết”. Người dân coi cái sổ đỏ như sinh mạng của mình. 

Thế nên nhiều gia đình dân thôn Đông Lâm cho biết, sau bao năm chờ đợi, cuối năm 2015, nhận được thông báo lên trụ sở Ủy Ban Nhân dân (UBND) xã Hương Lâm nhận “Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất” (tức là cái sổ đỏ – VQ) của mảnh đất đang ở. Vừa nhìn thấy sổ, người dân đã “té ngửa” vì khoản phí phải trả để được nhận sổ từ vài chục đến vài trăm triệu đồng. Một người dân cho biết: “Chính quyền xã chỉ cho chúng tôi nhìn thấy sổ đỏ chứ không cho mang về”. 

Ông Đồng Văn Tú (45 tuổi) ở thôn Đông Lâm bực tức kể lại: “Nhà tôi có hơn 300 m2 đất, phải nộp 138,8 triệu đồng UBND xã mới trả sổ. Thấy khoản tiền lớn và vô lý nên tôi không nộp”. 
Theo ông Tú, tháng 12.1996, gia đình đã nộp 7.5 triệu đồng để mua 308,5 m2đất theo chủ trương bán đất lấy tiền xây dựng hạ tầng cơ sở của UBND xã Hương Lâm. Sau khi được bàn giao đất, gia đình đã xây nhà, ở ổn định từ đó đến nay, nhưng không được cấp sổ đỏ, dù nhiều lần đã đề nghị với chính quyền địa phương. Đến khi có sổ thì không đủ tiền nộp vì phí quá lớn. 

Cuộc sống ở quê quá khó khăn, những đứa trẻ vào các thành phố kiếm sống. 

Ngoài ông Tú, tại thôn Đông Lâm còn hàng chục gia đình khác chung tình cảnh. Theo ông Đồng Viết Thắng (57 tuổi), người nộp ít nhất là gia đình ông Nguyễn Đình Nguyên, với 60.6 m2 nộp 27.3 triệu đồng; nhiều nhất là ông Ngô Quang Giảng với 620.1 m2 đất, phải nộp 270 triệu đồng. 

Theo ông Đồng Văn Tú, công thức chung để tính ra mức tiền phải nộp của mỗi gia đình kể trên là lấy tổng diện tích mảnh đất nhân với giá đất hiện thời (UBND xã áp giá 1,5 triệu đồng/m2), sau đó nhân với 30% thì ra số tiền phải nộp phí sổ đỏ. Ví dụ nhà ông Tú có 308.5 m2 x 1.5 triệu đồng = 462.75 triệu đồng x 30% = 138.8 triệu đồng. “Người dân chúng tôi không hiểu UBND xã lấy công thức tính phí cấp sổ đỏ này từ quy định nào.” 

Trong khi đó, theo phản ánh của ông Thắng, năm 1996, trước khi mua đất, gần trăm gia đình dân ở thôn Đông Lâm đã chung nhau nộp 3 triệu đồng gọi là tiền quy hoạch và tiền cấp sổ đỏ cho UBND xã Hương Lâm. Người trực tiếp thu, có ghi lại phiếu, là ông Đồng Minh Hội, Trưởng thôn khi đó. 

Ép dân theo luật đã bị hủy bỏ 

Tuy nhiên, luật sư Tạ Quốc Cường, Giám đốc Công ty luật Hợp danh sự thật, thuộc Đoàn Luật sư Hà Nội cho biết, ngày 26.8.2014, UBND tỉnh Bắc Giang đã ký Quyết định số 1271 bãi bỏ Quyết định số 191 ngày 27.6.2012, có hiệu lực từ ngày ký. 

Luật sư Cường khẳng định “Như vậy, UBND H.Hiệp Hòa đã ép người dân phải nộp tiền phí cấp sổ đỏ theo quy định pháp luật đã bị bãi bỏ”. 

Trước ý kiến này, bà Nguyễn Thị Hoa, Bí thư Huyện ủy Hiệp Hòa cho biết sẽ yêu cầu các cấp liên quan kiểm tra lại thông tin về việc chính quyền áp dụng văn bản pháp luật đã hết hiệu lực kể trên. 

Cứ đụng đến chính quyền làm láo là lại đợi “kiểm tra, kiểm thảo” dù bà này thừa biết cấp dưới thừa hành ra sao nhưng vẫn làm thinh hoặc có “ẩn tình” chia chác gì đây nên “há miệng mắc quai” đành đưa cái bài học thuộc lòng cũ rích “kiểm tra” che đạn. 

Cái thể lệ hành chính ở VN là như thế. Đừng mong gì họ sửa đổi, họ ôm chặt lấy nhau để cùng sống, cùng chia hưởng hạnh phúc chói lòa trên lưng thằng dân nghèo khố rách áo ôm. 

Ăn chặn tiền hỗ trợ người dân nghèo 

Một chuyện khốn nạn khác vừa xảy ra tại xã Vĩnh Thuận (huyện Vĩnh Thuận, tỉnh Kiên Giang), mấy tên cán bộ xã “ém” tiền trợ cấp cho gia đình nghèo và kê khống diện tích lúa bị hạn mặn để rút tiền hỗ trợ được UBND tỉnh Kiên Giang cấp.

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) tỉnh Kiên Giang, trong đợt hạn mặn vừa qua, toàn tỉnh có hơn 56,000 ha lúa bị thiệt hại. Người dân ở tỉnh này chịu thiệt hại nặng nề vì lúa bị ngập úng do mưa dầm. UBND tỉnh đã cấp hơn 108 tỉ đồng để giúp người dân trong lúc khó khăn. Thế nhưng bọn sâu dân mọt nước lợi dụng mọi cơ hội để “ăn cướp” tiền của dân. 

Nhận tiền phải đóng phí 

Bà Đặng Thị Hà ở ấp Kênh 3, xã Vĩnh Thuận (huyện Vĩnh Thuận, tỉnh Kiên Giang), cho biết 4 ha lúa của gia đình bà đã bị thiệt hại 100%. Thế nhưng, chính quyền địa phương chỉ hỗ trợ cho bà 1 ha với số tiền 2 triệu đồng thay vì 8 triệu đồng theo quy định. Bà nói: “Tôi đến gặp cán bộ ấp để khai báo 4 ha lúa bị chết khô nhưng không được ai xuống kiểm tra, xác minh. Tôi thật sự ngỡ ngàng khi được nhận tiền hỗ trợ chỉ với 2 triệu đồng cho 1 ha. Nhận tiền xong, lập tức cán bộ xã bắt tôi phải đóng các khoản phí tổng cộng 220.000 đồng nhưng không giao biên lai thu tiền, không giải thích là thu tiền gì.” 

Không những vậy, một cán bộ ở xã Vĩnh Thuận (xin giấu tên) cho biết một số cán bộ xã thông đồng, móc nối với người dân nâng khống diện tích lúa bị thiệt hại để nhận tiền hỗ trợ chia nhau tiêu xài. Thậm chí có người không gieo sạ nhưng vẫn được đưa vào danh sách hỗ trợ và nhận tiền. (Tức là không gieo cấy gì hết vẫn được đền bù). 

Ông Lâm Hiền Lương, Phó Chủ tịch UBND xã Vĩnh Thuận khi trả lời báo chí đã trâng tráo bào chữa: “Có trường hợp cán bộ lập danh sách “lộn” nên mới xảy ra tình trạng hộ dân bị thiệt hại nhưng không đưa vào danh sách nhận tiền hỗ trợ”. “Lộn” gì mà “lộn” lạ đời thế, sao không “lộn” cho dân hưởng nhiều hơn quan, chỉ “lộn” cho quan ăn hết cả cái áo đụp của dân. 

Quan xã giữ giùm quà Tết của dân 

Cũng theo phản ánh của người dân ở xã Vĩnh Thuận, trong dịp Tết Nguyên đán vừa qua, có gần 86 gia đình nghèo tại địa phương được hỗ trợ quà và tiền ăn Tết nhưng cán bộ xã lập hồ sơ, chứng từ khống để “giữ giùm” cho đến nay. 

Theo đó, mỗi hộ nghèo nhận 1 phần quà trị giá 150,000 đồng và 350,000 đồng tiền mặt. Ông Huỳnh Văn Tấn, Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ xã, là người đứng ra nhận 31 triệu đồng từ Phòng Lao Động - Thương Binh và Xã Hội huyện Vĩnh Thuận để chi cho dân và làm các thủ tục quyết toán. Tuy nhiên, hầu hết các hộ dân đều không nhận được tiền, quà theo như danh sách ký nhận và các chữ ký này cũng là giả mạo. 

Ông Nguyễn Văn Thới, ngụ ấp Kênh 14, xã Vĩnh Thuận, bức xúc: “Tết vừa rồi tôi chỉ nhận được 200.000 đồng tại văn phòng ấp chứ không có khoản tiền nào khác. Tôi cũng không biết ai đã mạo chữ ký của tôi trong bảng nhận quà và tiền hỗ trợ từ UBND huyện”. 

Như thế không thể không dùng từ ngữ nào khác ngoài mấy chữ “bè lũ khốn nạn” để chỉ bọn quan lại địa phương này được.

Văn Quang (23-6-2016)