thành phố

Hôm đó, trong chuyến xe thăm viếng thành phố Bắc Kinh, tôi hỏi anh trẻ tuổi ngồi bên cạnh từ đâu tới. Trả lời: "Thành phố." Tôi hơi khựng lại một lúc, vì không hiểu anh ta nói gì. Sau tôi bật cười, vỡ lẽ. Không khỏi nhớ tới câu chuyện cười tương tự: Một người hỏi một em bé: Em tên là chi? Em bé đáp: Em tên là Chi. Và hai người nói qua đáp lại cùng một câu như thế ba bốn lượt, mà cả hai vẫn ngẩn tò te.

Cái thành phố ấy, tôi chưa bao giờ gọi tên bị áp đặt của nó một cách tự nhiên. Ngay cả khi đề địa chỉ gửi thư trên phong bì, tôi cũng phải dùng tiếng Anh hay tiếng Pháp, chữ viết không có dấu. Ngoài những văn kiện Nhà nước, hoặc qua đài truyền hình, trên báo chí, có lẽ rất nhiều người không thích dùng cái tên chính thức của nó.

Cái lối áp đặt tên thành phố này, cũng tựa như hai trường hợp ở Liên Xô cũ. Từ năm 1589, thành phố mang tên Tsaritsyne, vào năm 1925 bị đổi thành Stalingrad, lấy tên của Stalin bolchevik. Cũng thế, thành phố Saint-Pétersbourg cũ năm 1924 bị đổi thành Leningrad, lấy tên cha đẻ cách mạng 1917.

https://www.youtube.com/watch?v=IjdGuI8ID00

Nhưng từ năm 1961, tên Stalingrad bị thay thế bằng Volgograd, lần này lấy tên con sông Volga hùng vĩ, có lẽ sẽ tồn tại lâu dài. Năm 1991, tức là hai năm sau khi chế độ cộng sản Liên Xô sụp đổ, Leningrad lấy lại tên Санкт-Петербу́рг, Sankt-Peterbourg cũ của mình.

Người Việt Nam ngày càng nôn nao mong ngày "Thành phố" lấy lại tên xưa.

***

Phụ lục
Lời Bài Hát


Sài Gòn Niềm Nhớ Không Tên - Nguyễn Đình Toàn


Sài Gòn ơi! Ta mất người như người đã mất tên
Như dòng sông nước cuộn quanh nguồn
Như người đi cách mặt xa lòng
Ta nhủ thầm em có nhớ không

Sài Gòn ơi! Đâu những ngày khi thành phố xôn xao
Trong niềm vui tiếng hỏi câu chào
Sáng đời tươi thắm vạn sắc màu
Nay còn gì đâu.

Ai ra đi nhớ hàng me già
Thu công viên hoa vàng tượng đá
Thôi hết rồi mộng ước xa xôi
Theo dòng đời trôi.

Sài Gòn ơi! Đâu những ngày mưa mùa khoác áo đi
Tay cầm tay nói nhỏ câu gì
Đâu quầy hoa quán nhạc đêm về
Đâu rộn ràng giọng hát Thái Thanh

Sài Gòn ơi! Thôi hết rồi những ngày hát nhớ nhau
Nhớ Phạm Duy với tình ca sầu
Mắt lệ rơi khóc thuở ban đầu
Còn gì đâu

Sài Gòn ơi! Ta mất người như người đã mất tên
Mất từng con phố đổi tên đường
Khi hẹn nhau ta lạc lối tìm
Ôi tình buồn như đã sống thêm

Sài Gòn ơi! Tôi mất người như người đã mất tôi
Như trường xưa mất tuổi thiên thần
Hy vọng xa hay mộng ước gần
Nay còn gì đâu

Ai ra đi nhớ hoài câu thề
Nơi quê hương muôn người chờ ngóng
Ta tiếc thời âu yếm xa xưa
Thôi giờ còn đâu

Sài Gòn ơi! Ta mất người như người đã mất tên
Như hàng cây lá đỏ trong tìm
Mặt trời soi dáng nhỏ dịu hiền
Đang ngập ngừng trên môi lắng im

Sài Gòn ơi! Ta mất người như người đã mất tên
Như mộ bia đá lạnh hương nguyền
Như trời sâu đã bỏ đất liền
Còn gì đâu.

Nguồn: Internet