cách mạng

Hai chữ "cách mạng", hay "cách mệnh", là mượn của tiếng Hán, có ba nghĩa như sau:

1.         Thay đổi một triều vua. Ngày xưa thiên tử nhận mệnh trời, thay triều đại và đặt cho tên mới. ◇Dịch Kinh 易經: Thang Vũ cách mệnh thuận hồ thiên nhi ứng hồ nhân 湯武革命順乎天而應乎人 (Cách quái 革卦) Vua Thang (diệt Kiệt) vua Vũ (diệt Trụ) thay đổi triều đại, hợp với đạo trời và ứng với lòng người.

2.         Chỉ việc thay đổi mạnh mẽ mau chóng về một phương diện, lãnh vực nào đó (kĩ thuật, kinh tế, văn học, v.v.). ◎Như: công nghiệp cách mệnh 工業革命 cách mạng kĩ nghệ.

3.         Chuyên chỉ sự dùng võ lực để lật đổ một chính quyền, tổ chức hoặc trật tự cũ. ◎Như: chánh trị cách mệnh 政治革命, xã hội cách mệnh 社會革命.

Khoảng năm 1970, trên chuyến xe car đi nghỉ hè đang chạy dọc theo bờ biển Địa Trung Hải ở miền Nam nước Pháp, chợt nghe câu hát từ máy phóng thanh "hỡi ba miền vùng lên cách mạng", tôi bỗng giật mình đánh thót. Hai chữ "cách mạng" này không nhắc tôi về cuộc Cách mạng Pháp 1789, mà mơ hồ đe dọa một biến cố lớn theo con đường Cách mạng tháng Mười 1917 ở Nga.

Mấy năm trước đó, nhạc Trịnh Công Sơn bắt đầu nổi tiếng như cồn. Bài "Gia tài của mẹ" làm rúng động dân quân miền Nam cũ, khao khát hòa bình. Rồi hàng loạt những bài ca trữ tình đứt ruột người nghe cho nhiều thế hệ: Diễm Xưa, Tuổi đá buồn, Nắng thủy tinh, Nhìn những mùa thu đi, v.v.

Thế rồi biến cố 1975 bùng nổ, đưa cả nước Việt Nam vào quỹ đạo của ý thức hệ Mác-Lê Nin độc tài độc đảng.

Hôm nay, lại nghe tin Biển Đông dậy sóng, qua những tranh chấp lãnh thổ lãnh hải giữa Trung Quốc, Nhật Bổn, Phi Luật Tân. Riêng Việt Nam, Nhà nước từ năm 1958 đã kí công hàm nhượng các đảo Trường Sa Hoàng Sa cho Tàu. Tuyệt đại đa số người dân Việt vẫn còn sống trong tăm tối nghèo khó, bất công, không có độc lập, mất hết tự do. Công an Nhà nước tiếp tục đàn áp thanh niên, trí thức, những người yêu nước đủ các tầng lớp đã bắt đầu đứng lên đòi hỏi bảo vệ cõi bờ.

Bây giờ, ta hãy thử chậm rãi đọc và lắng tai nghe lại, từng câu từng chữ bài hát "Huế-Sài Gòn-Hà Nội" (1). Để thấm thía hiểu rằng dân mình đã bị lường gạt tự bao giờ!

Sau đó, xin mời đọc và nghe lại bài "Nắng đẹp miền Nam" của nhạc sĩ Lam Phương (2). Để thấy rằng quê hương Việt Nam đã bị một chế độ xấu xa ác độc phá hoại kinh hồn.

https://www.youtube.com/watch?v=OoXzkbo_Ejo

(1) Huế, Sài Gòn, Hà Nội

(2) Nắng đẹp miền Nam

Huế, Sài Gòn, Hà Nội, quê hương ơi sao vẫn còn xa Huế, Sài Gòn, Hà Nội, bao nhiêu năm sao vẫn thờ ơ Việt Nam ơi, còn bao lâu, những con người ngồi nhớ thương nhau Triệu chân em, triệu chân anh, hỡi ba miền vùng lên cách mạng Ðã đến lúc nối tấm lòng chung Tuổi thanh niên, hãy đi bằng những bước tiền phong Từ Trung Nam Bắc chờ mong nung đốt những bó đuốc reo vui tự do Ðường đi đến những nơi lao tù ngày mai sẽ xây trường hay họp chợ Dân ta về cầy bừa đủ áo cơm no Bàn tay giúp nước, bàn tay kiến thiết Những dấu căm hờn xưa nhạt mờ Nhà ta xây mãi, vườn ta thêm trái cho em ra đầu núi ca tình vui Bắc Nam Trung ơi, đoàn kết một miền phá biên thùy, mở rộng đường thêm dựng nước bình yên Huế, Sài Gòn, Hà Nội, hai mươi năm tiếng khóc lầm than Huế, Sài Gòn, Hà Nội, trong ta đau trái tim Việt Nam Ðạn bom ơi, lòng tham ơi, khí giới nào diệt nổi dân ta Việt nam ơi, bừng cơn mơ, trố mắt nhìn sạch tan căm thù Hãy xóa hết dấu tích buồn xưa Ngày mai đây, những con đường Nam Bắc nở hoa Bàn tay thân ái, lòng không biên giới Anh em ơi, lắng nghe tình nhau Ngày vui lớn sẽ qua trăm cầu Mẹ dâng miếng cau rồi dâng ngọn trầu cho hai miền trùng phùng, lòng thấy nao nao Ngày Nam đêm Bắc, tình tràn trong mắt sẽ thấy trăm bình minh ngọt ngào Ngựa bay theo gió, lòng reo muôn vó cho dân ta bừng lớn trong tự do Bắc Nam Trung ơi, tình nghĩa mặn nồng bước ra ngoài một lần diệt vong Dựng mái nhà chung Hãy xóa hết dấu tích buồn xưa Ngày mai đây, những con đường Nam Bắc nở hoa Bàn tay thân ái, lòng không biên giới Anh em ơi, lắng nghe tình nhau Ngày vui lớn sẽ qua trăm cầu Mẹ dâng miếng cau rồi dâng ngọn trầu cho hai miền trùng phùng lòng thấy nao nao Ngày Nam đêm Bắc, tình tràn trong mắt sẽ thấy trăm bình minh ngọt ngào Ngựa bay theo gió, lòng reo muôn vó cho dân ta bừng lớn trong tự do Bắc Nam Trung ơi, tình nghĩa mặn nồng bước ra ngoài một lần diệt vong Dựng mái nhà chung

Đây trời bao la ánh nắng mai hé đầu ghềnh lan dần tới đồng xanh. Ta cùng chen vai đem tay góp sức tăng gia cho người người vui hòa. Đường cày hôm qua nay lên tràn bông lúa mới ôi duyên dáng đồng ơi! Đến mai sẽ là ngày muôn hạt chín lả lơi mình ngắm nhau cười. Kìa đàn chim quê chim tung bay về đâu mang tin rằng giờ đây ta sống với bình minh. Tiếng ca trong lành tiếng hát lừng trời xanh đẹp biết bao tâm tình. Tình là tình nồng thắm buộc lòng mình vào núi sông tình mến quê hương. Ngàn bóng đêm phai rồi vầng dương lên soi đời làng ta nay rạng ngời! Khi người lính chiến đã đấu tranh hiến hòa bình cho Đồng Tháp Cà Mau Ta người nông thôn quên sương gió góp gian lao lo được mùa mong cầu . Nhờ tình quân dân gây bao niềm thương ấm cúng non sông đón bình minh, gắng lên với ngày này ta cùng tưới đồng xanh rồi sống no lành. Đây quê hương thân yêu miền Nam nắng lên huy hoàng đẹp mùa vui sang.

phương xa

"Lũ chúng ta đầu thai lầm thế kỷ"

Hình như đó là một câu thơ đã đi vào tâm thức người Việt hôm nay.

Câu này trích từ bài "Phương xa" trong tập Thơ Say (1940) của Vũ Hoàng Chương. Như một lời tiên tri, bài thơ cất lên tiếng kêu thương về thân phận con người chân thật giữa một thế giới đảo điên.  Chậm rãi đọc lại từng câu,  người ta có cảm tưởng nhà thơ đã viết ra bài đó để trao tặng những người Việt Nam vượt biển đi tìm tự do sau biến cố 1975.

Lời thơ trong sáng và thắm thiết tình người. Hai giá trị từ lâu vắng bóng trong tiếng Việt ngày nay.

Phương Xa

Nhổ neo rồi thuyền ơi xin mặc sóng

Xô về Ðông hay giạt tới phương Ðoài

Xa mặt đất giữa vô cùng cao rộng

Lòng cô đơn cay đắng họa dần vơi

Lũ chúng ta lạc loài dăm bảy đứa

Bị quê hương ruồng bỏ giống nòi khinh

Bể vô tận sá gì phương hướng nữa

Thuyền ơi thuyền theo gió hãy lênh đênh

Lũ chúng ta đầu thai lầm thế kỷ

Một đôi người u uất nỗi trơ vơ

Ðời kiêu bạc không dung hồn giản dị

Thuyền ơi thuyền xin ghé bến hoang sơ

Men đã ngấm, bọn ta chờ nắng tắt

Treo buồm cao, cùng cao tiếng hò khoan

Gió đã nổi, nhịp trăng chiều hiu hắt

Thuyền ơi thuyền, theo gió hãy cho ngoan

Vũ Hoàng Chương

1940: Tự xuất bản THƠ SAY, nhà Cộng Lực ấn loát và phát hành. Nxb Nguyễn Đình Vượng tái bản 1971, Saigon.

ngụy quyền

Hai chữ "ngụy quyền" chỉ chính quyền miền Nam cũ trước 1975.

Hán Việt Từ Điển của Đào Duy Anh không có từ này. Cứ theo ý đồ đồng hóa tiếng Việt với tiếng Tàu từ vài chục năm gần đây, ta phải tìm nguồn gốc hai chữ này trong từ điển chữ Hán.

Quả thực, "ngụy quyền" có thể bắt nguồn từ "ngụy chánh quyền 偽政權". Theo Hán Điển (*), trong thời kì chiến tranh Trung Nhật, "ngụy chánh quyền" đặc chỉ  chính quyền do Hán gian nắm giữ tại những vùng đất của Trung Quốc đã bị quân Nhật chiếm đóng.

Khoảng những năm 1972-1975, chiến tranh Việt Nam bùng nổ dữ dội, làm chấn động lương tâm thế giới. Rất nhiều phong trào kêu gọi hòa bình nổi dậy, đặc biệt ở Âu châu và nhất là tại Pháp. Hà Nội đã khôn khéo tuyên truyền khiến cho đa số dư luận quốc tế đều tưởng lầm rằng chiến tranh Việt Nam chỉ là cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ. Ở Pháp, hai chữ "ngụy quyền" được dịch là "gouvernement fantoche du Sud Vietnam".

Hiệp định Paris ki năm 1973 đưa đến sự sụp đổ hoàn toàn của "ngụy quyền" Việt Nam Cộng Hòa vào ngày 30 tháng Tư năm 1975.

Nhà nước cộng sản quyết định đổi tên nước "Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa" thành "Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam" và vẫn giữ lại cách ngôn (devise nationale) cũ theo đúng bản tuyên ngôn độc lập của Việt Nam, sau khi giành độc lập từ thực dân Pháp và Nhật, đã được Hồ Chí Minh soạn thảo, và đọc trước công chúng tại vườn hoa Ba Đình ngày 2 tháng 9 năm 1945:  

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

Hỡi ơi, gần 70 năm qua, người dân Việt Nam càng ngày càng thấy rõ ba cặp chữ cách ngôn này chỉ là "ngụy ngôn", tức là lời nói dối (parole mensongère) mà thôi!

Ghi chú:

(*) http://www.zdic.net/c/a/15e/355645.htm

Bài đọc thêm

Thắng “Ngụy”

Trước 1975, dù rằng chẳng mấy khi phải nghe hoặc dùng đến chữ “ngụy” nhưng mỗi lần nghe hoặc đọc phải chữ đó thì cũng có thể hiểu được với cái nghĩa nôm na là “giả mạo” hoặc là “không chính thống”...

http://danlambaovn.blogspot.fr/2014/01/ang-ta-thang-nguy-nhung-so-viet-nam.html#.UtkoHF6NAfo

tây phương

Trong bài "Đôi mắt người Sơn Tây" có một câu thơ rất lạ:

Mắt em dìu dịu buồn tây phương

Câu này đã bị sửa thành:

Mắt em như giếng nước thôn làng

Hai chữ "tây phương" trong câu thơ nguyên thủy của Quang Dũng có thể hiểu là tên của ngôi chùa ở xứ Đoài, theo nghĩa "tây phương tịnh độ", tức là nước cực lạc ở phương tây trong thuật ngữ Phật giáo?

Hay là có ý nói tới mối tình với một người con gái Pháp hoặc với một người đàn bà mang tên Akimi, theo những giai thoại người ta còn đọc được? (*)

Hiểu theo cách nào, thì Quang Dũng vẫn có quyền ấp ủ niềm riêng, và người ta không được bức bách sửa chữa lôi thôi.
Ngày nào mà tiếng thơ còn bị áp bức độc đoán thì người dân Việt còn phải sống bưng bít trong vòng tăm tối.

Xin mời đọc và nghe lại bài thơ <ở đây> qua giọng ngâm của Hoàng Oanh.

Đôi Mắt Người Sơn Tây

Tác giả: Quang Dũng

Em ở thành Sơn chạy giặc về
Tôi từ chinh chiến cũng ra đi
Cách biệt bao lần quê Bất Bạt
Chiều xanh không thấy bóng Ba Vì

Vầng trán em vương trời quê hương
Mắt em dìu dịu buồn tây phương
Tôi thấy xứ Đoài mây trắng lắm
Em có bao giờ em nhớ thương

Từ độ thu về hoang bóng giặc
Điêu tàn thôi lại nối điêu tàn
Đất đá ong khô nhiều ngấn lệ
Em có bao giờ lệ chứa chan

Mẹ tôi em có gặp đâu không
Những xác già nua ngập cánh đồng
Tôi cũng có thằng em còn bé dại
Bao nhiêu rồi xác trẻ trôi sông

Đôi mắt người Sơn Tây
U uẩn chiều lưu lạc
Buồn viễn xứ khôn khuây

Cho nhẹ lòng nhớ thương
Em mơ cùng ta nhé
Bóng ngày mai quê hương
Đường hoa khô ráo lệ

Bao giờ trở lại đồng Bương Cấn
Về núi Sài Sơn ngắm lúa vàng
Sông Đáy chậm nguồn quanh phủ Quốc
Sáo diều khuya khoắt thổi đêm trăng

Bao giờ tôi gặp em lần nữa
Ngày ấy thanh bình chắc nở hoa
Đã hết sắc mầu chinh chiến cũ
Còn có bao giờ em nhớ ta

Chú thích:

(*) Tham khảo:

https://groups.google.com/forum/ - !msg/nuthanhnoi/-18GTFADmwE/JLwZOVZitRoJ

Bài thơ Đôi Mắt NgườI Sơn Tây của Quang Dũng, được người yêu thơ thuộc nằm lòng. Quang Dũng là nhà thơ thời tiền chiến có nhiều bài thơ hay, trữ tình như: Tây Tiền, Đôi bờ.. nhưng Đôi mắt người Sơn Tây là một bài thơ được nhiều người ái mộ. Bài thơ như nói lên cuộc gặp gỡ đượm màu chia ly giữa nhà thơ với người con gái trong thời loạn lạc, một thoáng quen nhau và chia tay giã biệt -- một cuộc tình buồn ngắn ngủi:

Em ở thành Sơn chạy giặc về

Tôi từ chinh chiến mới ra đi

Cách biệt bao lần quê Bất bạt

Chiều xanh không thấy bóng Ba Vì

Như vậy người con gái nầy chắc hẳn ở Sơn Tây, và đã gặp nhà thơ? Nhưng nàng là ai, tên gì, làm gì, ở đâu? nhiều giai thoại cho rằng Quang Dũng quen người con gái Pháp (vì có câu “Mắt em dìu dịu buồn Tây Phương“?) nhưng Tây Phương cũng là địa danh của tỉnh Sơn Tây ngày ấy (nay là tỉnh Hà Tây) với ngôi chùa Tây Phương nổi tiếng.

(...)

Trở lại chuyện Người con gái Sơn Tây, theo nhạc sỹ Phạm Duy (bạn học của Quang Dũng ở trường Thăng Long Hà Nội- Quang Dũng ngồi sau Phạm Duy hai hàng ghế, người to con nhưng rất  hiền) kể lại, lúc Quang Dũng còn là đại đội trưởng trung đoàn Tây Tiến đóng quân ở Hoà Bình. Vừa được nghỉ phép, về thăm gia đình ở Phùng thuộc tỉnh Sơn Tây, anh tạt qua nơi có tên là kinh Đào ở gần chợ Đại, thăm người tình cũ tên là Nhật. Người tình nầy, còn có một mỹ danh nữa là Akimi, nàng có hàng cà phê trong vùng cách mạng mà ông thường hay ghé uống. Nàng chính là người đẹp Sơn Tây, nguồn cảm hứng dạt dào cho Quang Dũng viết bài Đôi mắt người Sơn Tây, ông đã tặng nàng bài thơ có câu:

Tôi nhớ xứ Đoài mây trắng lắm

Em đã bao ngày em nhớ thương

súc sinh

Tình cờ, đọc được bản tin cũ (*) sau đây khá buồn cười.

Chuyện là cuối năm 2011, địa phương tổ chức tất niên, mở chương trình ca hát. Tại đây, khi bà NHT vừa kết thúc tiết mục văn nghệ thì ông N. đứng kế bên chiếc micro nói vọng vào: “Đồ súc sinh”. Mọi người trong hội trường cười ồ.

Tuy nhiên, mọi chuyện nhanh chóng chấm dứt và tiếp vào đó là các tiết mục văn nghệ sôi động khác. Bà T. cũng không màng trách cứ ông hàng xóm. Thế nhưng sau đó hiểu hết “hàm ý” chửi nên bà rất bực tức.

Không hiểu bà ấy tìm hiểu ở sách nào, đến nỗi đem sự vụ ra tòa kiện ông hàng xóm.

Trong đơn bà bảo ban đầu chỉ nghĩ từ “súc sinh” là bình thường không có gì đáng trách nhưng về sau tìm hiểu mới nhận ra súc sinh là thứ tệ bạc nhất trong muôn loài vật.

"Súc sinh" có gốc từ chữ Hán: chù shēng 畜生.  Từ này thường chỉ chung cầm thú như: ngựa, trâu, dê, gà, chó, lợn. Ngày xưa ở Việt Nam đã có truyện dân gian viết bằng chữ Nôm "Lục súc tranh công". Giờ đây, hai chữ "súc sinh" người Việt ít dùng, và chỉ còn là tiếng mắng chửi: chỉ người không có đạo lí nhân nghĩa gì cả, ngang hàng với cầm thú.

Tại sao bà kia cảm thấy bị sỉ nhục nặng nề như thế?

Theo thuật ngữ Phật Giáo, "súc sinh" là một trong sáu đường tái sinh. Chỉ các dạng đời sống trong luân hồi. Người ta phân biệt ba thiện đạo và ba ác đạo. Ba thiện đạo gồm cõi: Nhân, Thiên và A-tu-la. Ba ác đạo gồm: Ngạ quỷ, Địa ngục và Súc sinh.

Nếu dùng hai chữ "súc sinh" theo nghĩa là một trong ba ác đạo luân hồi như trên, thì thấy quả thực bà kia có lí và không thể chấp nhận được lời kết án trầm trọng quá mức của ông hàng xóm.

Tuy nhiên, trước và sau biến cố 1975, người dân Việt Nam gọi Hồ Chí Minh và các <đồng chí> của ông,  những kẻ làm tôi tớ cho khối Cộng Sản quốc tế từ 1945, đem ý thức hệ Mác-Lê-nin về đày đọa nhân dân, phá hoại đất nước từ mấy chục năm qua, là "quỷ đỏ", quả thực không sai.

Chú thích:

(*) http://phapluattp.vn/20120421122212400p1063c1016/chui-do-suc-sinh-bi-kien-doi-100-trieu.htm

kháu khỉnh

Ngắm nhìn nét kháu khỉnh, đáng yêu của "Báu vật Hoàng gia Anh":

http://depplus.vn/tin-tuc/24-10-2013/ngam-nhin-net-khau-khinh-dang-yeu-cua-bau-vat-hoang-gia-anh/19/5398/

 

Kháu là gì? Khỉnh là gì?

 

Ông Lê Ngọc Trụ cho rằng "kháu khỉnh" là nói ríu từ chữ Tàu:

  

Hảo khán 好看 là "thấy đẹp", ríu lại thành kháu. Kháu-khỉnh để gọi đứa bé dễ-thương xinh-xắn. Cái "đẹp" như "tụ" vào chữ hảo. Chữ hảo bị ảnh-hưởng của khán, thành ra kháu, rồi trở thành tiếng đôi kháu-khỉnh. 
(Tầm-Nguyên Tự-Điển Việt-Nam, trang 20 & 21)
  

Đáng ngờ cho cách giải thích từ nguyên này lắm. Chẳng lẽ hồi xưa người Việt khi thấy em bé xinh xắn, không biết nói ra sao mà phải đợi nghe người Hán sang đô hộ nói hảo khán 好看, rồi bắt chước nói ríu lại thành "kháu khỉnh" hay sao?

Cứ như thế, ông Lê đọc một nghị định XHCN ngày nay, chắc bảo tiếng mình 100 % Tàu rồi chứ không phải chỉ quá nửa Tàu như đã ghi trong sách Tầm-Nguyên của ông ấy.

May thay, còn có người chỉ ra nguồn chung Lào & Thái của "kháu khỉnh" (Xem Từ điển Nguồn gốc tiếng Việt, BS Nguyễn Hy Vọng).