Rechercher dans ce blog

vendredi 22 novembre 2013

tần thân


Đi tu thứ nhất ở chùa,
Thứ nhì ở tận cuối mùa lang thang.
Dược Sư thơ mộng vô vàn,
Sầu lên vút tận mây ngàn tần thân.

Đọc thơ Bùi Giáng nhiều bài hay lạ lùng, nhưng thường khi cũng lấy làm khó hiểu. Một trong những lí do chính là vì có rất nhiều từ chữ Hán, đặc biệt là thuật ngữ Phật giáo, trong thơ Bùi Giáng.

Theo Hán Ngữ Đại Từ Điển:
tần thân 頻呻: ngáp dài, duỗi lưng, ngả lưng (vì buồn ngủ, vì mỏi mệt).

Trong bài "Thụy giác 睡覺" của Bạch Cư Dị có hai câu như sau:

Chuyển chẩm tần thân thư trướng hạ,
Phi cừu ki cứ hỏa lô tiền.

轉枕頻伸書帳下, 披裘箕踞火爐前。

Nghĩa là: Trở gối ngáp dài dưới màn trong phòng sách, Khoác áo da ngồi duỗi chân trước lò sưởi.

Như vậy, hai câu cuối trong bài thơ của Bùi Giáng có thể hiểu như sau: Nơi ngôi chùa Dược Sư (ở Việt Nam) vô cùng thơ mộng ấy, Nỗi buồn bay vút lên tận tầng mây trên núi cao, Trung Niên thi sĩ vươn vai ngáp dài một cái.

Không hẳn là vô nghĩa lí. Câu thơ mang âm hưởng Huy Cận mà Bùi Giáng đôi lần nhắc đến trong các tác phẩm của ông:

Thâu qua cái ngáp dài vô tận. 
Hình ảnh lung linh vũ trụ tàn.

sư tử tần thân
Trong kinh sách Phật giáo còn có thuật ngữ: Sư tử tần thân tam muội 師子頻呻三昧  (Trí độ lun, Kinh Th Lăng Nghiêm). Câu này này tương đồng với thuật ngữ Sư tử phấn tấn tam muội 師子奮迅三昧 (Sanskrit: Simha-vijrmbhita-samadhi). "Đây là loại thiền định có uy lực lớn, giống như sức mạnh mẽ, nhanh nhẹn của sư tử, cho nên gọi là Sư tử phấn tấn tam-muội. Theo Hoa Nghiêm Kinh Pháp Giới Thứ Đệ quyển Trung thì Tam-muội này có thể chia làm hai loại: 1) Dứt trừ các lậu hoặc vô tri nhỏ nhiệm. 2) Xuất nhập Tam-muội cực kì nhanh chóng." (*)

Có lẽ phải đọc bốn câu thơ của Bùi Giáng như một bài kệ Phật giáo.