Rechercher dans ce blog

dimanche 27 décembre 2020

Truyện Kiều, Bạc bà & Bạc Hạnh


2131. Bạc sinh quỳ xuống vội vàng,

2132. Quá lời nguyện hết Thành hoàng Thổ công.


Đọc đến hai câu này, Tản Đà ghi lại cảm tưởng của mình như sau:


"Hai câu đây, nghe như tầm thường, mà rất là lời văn lão luyện; thật vẽ ra cái bụng giả dối của bọn người vô lương."


Thành hoàng là một vị thần do dân gian thờ cúng, coi khu vực một làng hay một thành. Thổ công là thần đất.

Bạc sinh, tên họ gọi đủ là Bạc Hạnh.

Hai câu trong Truyện Kiều 2131-2132 tả rõ cảnh tượng Bạc Hạnh quỳ dưới đất kêu gọi đủ các thần thánh chứng giám cho lòng thành của anh ta, theo lời yêu cầu của Vương Thúy Kiều trước khi nhận lời kết duyên với Bạc sinh theo sự dàn xếp của Bạc bà. Bạc sinh là cháu của Bạc bà.

Muốn hiểu tại sao Tản Đà lại có cái cảm tưởng như trên, ta phải biết trong hoàn cảnh nào đã diễn ra sự việc đó.

Số là trước đó ít ngày, sau việc Kiều trèo tường chạy trốn khỏi Quan Âm các, nơi nàng bị giam lỏng ở nhà Hoạn thư, tìm đến Chiêu Ẩn am của sư Giác Duyên làm chỗ dung thân, nhưng rồi bị phát giác vụ Kiều đã lấy cắp chuông vàng khánh bạc của nhà Hoạn thư, mà Kiều phải nghe lời Giác Duyên đến xin ở nhờ một người đàn việt (1) là Bạc bà:


2081. Có nhà họ Bạc bên kia,

2082. Am mây quen lối đi về dầu hương.


Tội nghiệp cho nàng Kiều của chúng ta:

 

2117. Thiếp như con én lạc đàn,

2118. Phải cung rày đã sợ làn cây cong.


Người đọc nhớ rằng Kiều đã bị lừa vào lầu xanh của Tú bà lần thứ nhất. Nhờ Thúc sinh cứu thoát khỏi tay Tú bà, những ngày hạnh phúc êm đềm nhất trong suốt thời gian lưu lạc của nàng, là quãng một năm ăn ở với Thúc sinh ở Lâm Tri:


1471. Huệ lan sực nức một nhà,

1472. Từng cay đắng lại mặn mà hơn xưa.

1473. Mảng vui rượu sớm cờ trưa,

1474. Đào đà phai thắm sen vừa nẩy xanh.


Như vậy, ta hiểu ngay nguyên do tại sao Kiều đã hoảng "sợ rụng rời" khi nghe lời đề nghị của Bạc bà:


2091. Hư không đặt để nên lời,

2092. Nàng đà lớn sợ rụng rời lắm phen.


Bạc bà là người thế nào?


2089. Thấy nàng lạt phấn sạm son,

2090. Mừng thầm được món bán buôn có lời.


Bạc bà khôn khéo "vừa cương vừa nhu" đã vạch ra hết tình cảnh "tiến thối lưỡng nan" của Kiều, ở tạm với Bạc bà là nơi gần am của Giác Duyên thì không ổn, vì nàng đã mang tiếng trộm cắp chuông vàng khánh bạc; tốt hơn hết hãy nhận lời lấy Bạc Hạnh làm chồng, đến cửa hàng của Bạc Hạnh nơi xa ở châu Thai, mới là chỗ an thân:


2101. Nơi gần thì chẳng tiện nơi,

2102. Nơi xa thì chẳng có người nào xa.

2103. Này chàng Bạc Hạnh cháu nhà,

2104. Cùng trong thân thích ruột rà chẳng ai.

2105. Cửa hàng buôn bán châu Thai,

2106. Thực thà có một đơn sai chẳng hề.


Kiều biết tính làm sao nữa?


2119. Cùng đường dù tính chữ tòng,

2120. Biết người biết mặt biết lòng làm sao?

2121. Nữa khi muôn một thế nào,

2122. Bán hùm buôn sói chắc vào lưng đâu?

2123. Dù ai lòng có sở cầu,

2124. Tâm minh xin quyết với nhau một lời.


Thế là ta chứng kiến cái cảnh tượng nói đến ở trên: 


2131. Bạc sinh quỳ xuống vội vàng,

2132. Quá lời nguyện hết Thành hoàng Thổ công.


Tản Đà đã hiểu rõ lòng người dạ thú nên mới thốt lời phê bình văn chương của Nguyễn Du. Quả thực:


2133. Trước sân lòng đã giãi lòng,

2134. Trong màn làm lễ tơ hồng kết duyên.

2135. Thành thân mới rước xuống thuyền,

2136. Thuận buồm một lá xuôi miền châu Thai.



Hỡi ơi, nàng Kiều! Sự việc sau đó diễn ra y như linh tính của nàng đã báo trước:


2137. Thuyền vừa đỗ bến thảnh thơi,

2138. Bạc sinh lên trước tìm nơi mọi ngày.

2139. Cũng nhà hành viện xưa nay,

2140. Cũng phường bán thịt cũng tay buôn người.

2141. Xem người định giá vừa rồi,

2142. Mối hàng một đã ra mười thì buông.


Thế là Kiều đã mắc bẫy lần thứ hai, bị bán làm kĩ nữ lầu xanh:


2161. Đầu xanh đã tội tình gì?

2162. Má hồng đến quá nửa thì chưa thôi.

2163. Biết thân chạy chẳng khỏi trời,

2164. Cũng liều mặt phấn cho rồi ngày xanh.


Ta hiểu tại sao Truyện Kiều của Nguyễn Du đã đi sâu vào dân gian như thế, qua những câu ca dao, tục ngữ, những thú lẩy Kiều, vịnh Kiều, bói Kiều, trích dẫn thơ trong những hoàn cảnh ở đời, v.v. 


Hôm nọ, bàn chuyện trên trời dưới bể qua Messenger với một người bạn nhà văn, chị chép lại một đoạn trong tập hồi kí Đèn Cù của Trần Đĩnh, làm nhân chứng vụ đấu tố một nhà địa chủ thời Cải cách ruộng đất ở miền Bắc sau 1945, không khỏi kinh hoàng:


"Trần Đĩnh tố cáo bác Hồ bịt râu, và Lê Duẫn hay Trường Chinh bịt mặt đến xem bữa đấu tố bà Nguyễn Thị Năm. Tác giả Trần Đĩnh chứng kiến bữa họ bỏ xác bà vào cái hòm "xấu nhất, rẻ nhất" nên bà không vào lọt, chúng phải đạp gẫy xương xác bà cho thân lọt vào hòm. Và sau đó thì bác cầm khăn chặm nước mắt trước quốc dân và ông kính."


Mấy câu thơ Truyện Kiều trong đoạn Kiều gặp Hoạn bà vụt hiện về trong trí nhớ:


2083. Nhắn sang dặn hết mọi đường,

2084. Dọn nhà hãy tạm cho nàng trú chân.

2085. Những mừng được chốn an thân,

2086. Vội vàng nào kịp tính gần tính xa.

2087. Nào ngờ cũng tổ bợm già,

2088. Bạc bà học với Tú bà đồng môn.


Bạc Hạnh, Bác Hồ có tên họ gần y hệt như nhau, bèn xin lẩy Kiều một câu, để an ủy những oan hồn:


Xưa nay vốn tổ bợm già,

Bác Hồ với Bạc Hạnh là đồng môn.



(2020/12/27)


Chú thích

(1) đàn việt: 檀越. Đàn 檀 nghĩa là bố thí, cấp cho, thí bỏ; người làm việc bố thí sẽ vượt qua biển nghèo cùng nên gọi là "đàn việt". Còn gọi là "đàn na" 檀那 (tiếng Phạm: dāna); sinh tâm xả bỏ có thể diệt trừ được tính bỏn sẻn tham lam, đó là "đàn na" (Phật Quang Đại Từ Điển 佛光大辭典).


Tham khảo

http://vietnamtudien.org/vanhoc/tksmart.php


















 

dimanche 20 décembre 2020

thiên đường tổ quốc


Không hiểu sao, tối hôm qua, hai câu hát nghe từ mấy chục năm về trước, khi tôi còn rất nhỏ, ở Hà Nội, bỗng bay về trong trí nhớ:


Đây thiên đường tổ quốc chúng ta, 

Đây ruộng vườn quê hương ngàn đời...


Từ lâu, tôi vẫn chưa tìm lại được nguồn gốc hai câu hát này, nghe được ở đâu, ai hát, trước hay sau năm 1954, — năm tôi theo cha mẹ đến Hải Phòng, ở tạm nhà bác Lộc, chờ chuyến tàu vào Nam.

Không biết có phải bài hát nhi đồng, nhịp theo điệu xôn đố mì, mà anh tôi đã tập hát ở phố Quan Thánh, Hà Nội, gần nhà chú Thụ, những ngày giải phóng thủ đô? 

Tâm tư những ngày xa xưa ấy, mãi sau này, tôi mới gặp lại trong bốn câu thơ của Vũ Hoàng Chương:


Ba mươi sáu phố ngày hôm ấy, 

Là những nhành sông đỏ sóng cờ. 

Chói lọi sao vàng hoa vĩ đại, 

Năm cánh xòe trên năm cửa ô...


Sáu tháng trước (tháng bảy 2020), đang viết bài "Hà Nội đi tìm(*01), để nhớ lại những năm tháng ấy, tôi bỗng bại bút, ngay ở đoạn nhắc tới những ngày cuối cùng ở đó, trước khi vào Nam.

Sau đó, tôi phải viết bài "Cá tra vẫy vùng" (*02) để tìm cách thoát khỏi sự bế tắc nói trên.



Có thể là ở mấy chữ "thiên đường tổ quốc" mà tôi nhớ lại hai câu hát đã dẫn trên đây? 

Hay là vì bốn chữ cái XHCN chăng?


Dầu sao, cái bánh vẽ hoang đường đó, — hôm nay vẫn cứng đầu cứng cổ ngang ngược chưa thôi.

Mấy tháng nay, đọc lại từng câu từng chữ Truyện Kiều của Nguyễn Du, vẫn chưa khỏi bàng hoàng:

Hay đâu địa ngục ở miền nhân gian (câu 1706)



Nhiều khi "cười mà muốn khóc", như câu viết lập đi lại nhiều lần trong trang Facebook Kí giả Từ Thức.


Trang Facebook của ông ấy vừa bị đóng cửa mấy tháng nay, không rõ là vì lí do nào, ngoài cái lí do bị những con mắt cú vọ của công an Hà Nội, toa rập với "mạng xã hội" của Zuckerberg, chà đạp tự do ngôn luận, ở ngay tại nước Pháp thế kỉ XXI.


Cũng xin khóc cười theo "vận nước nổi trôi":


Thiên đường tổ quốc (hay XHCN)

Doanh Châu Phương Trượng Bồng Lai,

Xả Hôi Chủ Nó một loài cá tra.

Ba Đình đem mở nắp ra,

Nghệ An Nghệ Tĩnh chết cha nhân quần.


(*03) (*04) 

(2020/12/20)




Chú thích

(*01Hà Nội đi tìm

(*02) cá tra vẫy vùng

(*03) Nghệ An: Ngán cho cái mũi vô duyên, Câu thơ Thi Xã con thuyền Nghệ An (Cao Bá Quát).

(*04) Nghệ Tĩnh: quê quán bác Hồ.



vendredi 14 août 2020

cá tra vẫy vùng

 Sáng nay, không nhớ tìm đọc cái gì, bỗng rơi vào một tấm hình đăng trên báo Nhân Dân.

Nó đập vào mắt, cảnh tượng gần y như chính mình đã thấy, mười năm về trước, một ngày hè nóng bức.


https://nhandan.com.vn/tin-tuc-su-kien/doan-969-phuc-vu-8-7-trieu-luot-nguoi-vao-lang-vieng-bac--611856/


Hôm đó, chúng tôi đang đứng đợi cả tiếng đồng hồ, trên một vỉa hè quảng trường Ba Đình. Cùng với hai ba người trong chuyến "tham quan" Hà Nội, do Saigontourist tổ chức. Hai ba người, không ai bảo ai, đều không muốn vào viếng lăng Hồ Chí Minh, như khoảng 20 du khách đồng hành khác.

Lúc đó, những người thăm lăng đã lục tục đi ra. Có một cô gái trẻ, hình như từ Mỹ qua, cười cười kể lúc vào cửa, bị nhân viên kiểm soát làm khó dễ, bắt phải mua một tấm khăn choàng, quấn che đùi mặc váy cũn cỡn: "Họ bảo phải che như thế để tỏ lòng tôn kính Bác."

Nhớ hôm đó không biết bao nhiêu đoàn người lũ lượt xếp hàng vào lăng.

Đọc bài báo ngắn theo sau tấm hình, từng dòng, từng dòng, chỉ biết lắc đầu.

Có ai tưởng tượng nổi không, trong 2 đoạn cuối, khoảng 20 dòng, người ta đếm được 24 lần 2 chữ "thanh tra, kiểm tra"!

Thiệt là:

Sự đời như cái lá đa,

Đen như mõm chó chém cha sự đời.

(Ca dao)


Chợt nhớ Phan Khôi (1887-1959) và bài thơ bất tận (*) của ông trong vụ Nhân Văn Giai Phẩm 1956:

Sửa sai thì cứ sửa sai,

Sửa hoài sửa mãi, sai hoài cứ sai.


Cả một guồng máy Xã Hội Chủ Nghĩa hiển hiện ra đó:

Thanh tra rồi lại kiểm tra,

Tra đi tra lại cá tra... nó vẫy vùng.


Trong khi đất nước đang bị phương Bắc đối xử ngang ngược, đe dọa chiếm đóng, Nhà nước XHCN không biết làm gì hơn ngoài việc "giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ"? (**)



Chú thích


(*) bài thơ bất tận của Phan Khôi (1887-1959) 


Sửa sai thì cứ sửa sai,

Sửa hoài sửa mãi, sai hoài cứ sai.

Sửa sai thì cứ sửa sai,

Sửa hoài sửa mãi, sai hoài cứ sai.

Sửa sai thì cứ sửa sai,

Sửa hoài sửa mãi, sai hoài cứ sai.

Sửa sai thì cứ sửa sai,

Sửa hoài sửa mãi, sai hoài cứ sai.

Sửa sai thì cứ sửa sai,

Sửa hoài sửa mãi, sai hoài cứ sai.

...


(**)  Tài liệu lịch sử

https://nhandan.com.vn/tin-tuc-su-kien/doan-969-phuc-vu-8-7-trieu-luot-nguoi-vao-lang-vieng-bac--611856/


Đoàn 969 phục vụ 8,7 triệu lượt người vào Lăng viếng Bác

Thứ Sáu, 07-08-2020, 03:24


Cán bộ, chiến sĩ Đoàn 969 đón các Bà mẹ Việt Nam Anh hùng vào Lăng viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ảnh: NGUYỄN ĐĂNG

Đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ giai đoạn mới, Đảng bộ Đoàn 969 (Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh) phấn đấu vươn lên làm chủ từng bước tiến tới làm chủ hoàn toàn nhiệm vụ giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Theo đó, Đảng bộ chủ động tham mưu, đề xuất với Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng những chủ trương, giải pháp để tiếp tục vươn lên làm chủ hoàn toàn nhiệm vụ giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh; thường xuyên nắm chắc tình hình, kịp thời xử lý hiệu quả các tình huống, không để bị động, bất ngờ; phấn đấu hoàn thành 100% nội dung huấn luyện, các đối tượng được huấn luyện theo quy định. Đảng bộ tập trung lãnh đạo xây dựng Viện 69 thành viện chuyên ngành chính quy, khoa học, hiện đại; Đoàn 275 tiêu biểu về điều lệnh, nghi lễ trong toàn quân; đề nghị Nhà nước công nhận khu K9 là Di tích quốc gia đặc biệt... 

Thực hiện nhiệm vụ chính trị giai đoạn 2015-2020, Đảng bộ Đoàn 969 đã lãnh đạo đơn vị hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ y tế giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh; nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu khoa học; phối hợp với Trung tâm nghiên cứu y sinh Mát-xcơ-va, Liên bang Nga, ký kết các văn bản hợp tác nghiên cứu khoa học đạt kết quả tốt; đã thay thế từng bước hệ thống thiết bị kỹ thuật công trình Lăng theo hướng hiện đại, tiết kiệm năng lượng, thân thiện với môi trường; lãnh đạo thực hiện tốt nhiệm vụ đón tiếp, tuyên truyền góp phần phát huy ý nghĩa chính trị, văn hóa của công trình Lăng trong giai đoạn mới... Đoàn đã phục vụ tận tình, chu đáo hơn 8,7 triệu lượt người, trong đó có hơn hai triệu người nước ngoài vào Lăng viếng Bác; phục vụ 34 buổi lễ viếng cấp Nhà nước, 44 đoàn nguyên thủ quốc gia; tổ chức, đón 1.045 đoàn Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, thương binh, gia đình chính sách, người có công với cách mạng; 576 đoàn tiêu biểu về báo công dâng Bác...

* Tập trung thực hiện các giải pháp nâng cao chất lượng thanh tra, kiểm tra phục vụ phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh, Thanh tra tỉnh Bắc Giang thường xuyên rà soát, chấn chỉnh, khắc phục những bất cập, hạn chế trong công tác thanh tra, kiểm tra; thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 769/CT-TTCP ngày 17-5-2019 của Thanh tra Chính phủ về việc tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính đối với công chức, viên chức ngành thanh tra. Bên cạnh đó, ngành thanh tra Bắc Giang thực hiện tốt việc định hướng và chỉ đạo xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra hằng năm, chú trọng khâu khảo sát, dự báo tình hình; tập trung thanh tra, kiểm tra đối với các địa phương, lĩnh vực còn yếu kém trong công tác quản lý và dễ phát sinh tiêu cực như: quản lý và sử dụng đất đai; đầu tư xây dựng; quản lý, sử dụng ngân sách, tài sản công; quản lý, khai thác tài nguyên, khoáng sản...

Ngành đặc biệt quan tâm phát hiện những sơ hở, bất cập về cơ chế, chính sách để kiến nghị sửa đổi, bổ sung kịp thời. Thanh tra Bắc Giang tiếp tục thực hiện tốt Chỉ thị số 20/CT-TTg ngày 15-5-2017 của Thủ tướng Chính phủ về chấn chỉnh hoạt động thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp; làm tốt việc thẩm định, kiểm tra, giám sát các kết luận thanh tra; tiến hành thanh tra lại hoặc kiến nghị thanh tra, kiểm tra lại đối với một số cuộc thanh tra, kiểm tra không bảo đảm chất lượng, có dấu hiệu, biểu hiện vi phạm nguyên tắc, trình tự, thủ tục thanh tra, kiểm tra...


PV và TTXVN






 

jeudi 14 mai 2020

hackers cắc chú


Từ cuối năm 2019, dịch Covid-19 lan tràn dữ dội khắp hoàn cầu.

Cho đến tháng 5-2020, các nước trên thế giới vẫn chưa tìm ra được thuốc chủng ngừa bệnh

Ngày 11/05/2020, Mĩ Quốc vừa lên tiếng chỉ trích hackers Trung Quốc đã dùng "những thủ đoạn bất chính" len lỏi vào trong các hệ thống y tế của Mĩ (trung tâm nghiên cứu dịch bệnh, phòng thí nghiệm...) để tìm cách ăn cắp đủ loại dữ liệu (data, số cứ 數據) về: thuốc chủng ngừa (vaccin, dịch miêu 疫苗),  các phương pháp chữa trị (trị liệu 治療) và thử nghiệm (kiểm trắc 檢測). (Cf. Tham khảo (1), (2))


image Internet https://www.qdaily.com/articles/25637.html

Trong thuật ngữ tin học, "hacker": chỉ những chuyên viên thông thạo kĩ thuật điện toán, có khả năng xâm nhập vào các hệ thống máy tính điện tử để phá hoại, hoặc chiếm đoạt những dữ liệu (tiếng Anh: data; tiếng Pháp: données; tiếng Tàu: số cứ 數據) chứa đựng trong đó.

Hacker: người Tàu dịch âm thành "hắc khách 黑客", tiếng Việt gọi là "tin tặc".

Riêng đối với người Việt Nam bây giờ, không những phải đương đầu với bệnh dịch Covid-19, mà từ lâu còn bị tai họa — lớn ghê gớm trăm ngàn lần hơn nữa, đổ xuống từ phương Bắc: đảng Cộng Sản Trung Quốc với kế hoạch xâm lược đất nước Việt Nam và mưu đồ đồng hóa dân tộc Việt Nam.


Chú thích

cắc chú: Những người có nguồn gốc từ Trung Quốc (gọi chung là người Trung Quốc) đã qua lại làm ăn, sinh sống với người Việt đã từ lâu đời, tùy theo từng thời kỳ lịch sử, hoàn cảnh tiếp xúc hoặc nguyên nhân di cư mà người Trung Quốc đã tự xưng về tên dân tộc của mình khác nhau. Người Trung Quốc thường tự gọi mình là dân của các triều đại mà họ cho rằng văn minh, tự hào hoặc cho rằng nó phổ biến và được người bản xứ biết rõ, hoặc đã biết từ lâu như "người Đường" (Thoòng dành), "người Thanh", "người Bắc" (quốc). Người Hoa còn tự gọi họ theo quê quán: người Quảng (Quảng Đông), người Tiều (Tiều Châu/Triều Châu), người Hẹ (người Khách Gia), người Hải Nam (Hải Nam), người Phúc Kiến (Phúc Kiến)... Người Việt còn có lệ gọi người Hoa là "người Ngô". Lệ này bắt nguồn từ lịch sử thời Xuân Thu có "nước Ngô" và "nước Việt". Điển hình là bản Bình Ngô Đại Cáo của Nguyễn Trãi vào thế kỷ XV sau khi Bình Định Vương Lê Lợi đuổi được giặc nhà Minh.
Người Việt hay gọi người Hoa là: "người Tàu"; "chệt"; "cắc chú" (đọc trại từ chữ "khách trú").  (Cf. Tham khảo (3))

Tham khảo

(1) https://cn.nytimes.com/usa/20200511/coronavirus-china-cyber-hacking/zh-hant/ 
(2) 13/05/2020: Pour Washington, la Chine essaye de pirater les recherches sur un vaccin, via @LePoint https://www.lepoint.fr/tiny/1-2375404
https://www.lepoint.fr/tiny/1-2375404 
(3) https://vi.m.wikipedia.org/wiki/Người_Hoa_(Việt_Nam)
















giữ khoảng cách an toàn


Trong mùa đại dịch Covid-19, để tránh xa vi khuẩn có nguy cơ lây bệnh, người ta phải "giữ khoảng cách an toàn"— ít nhất là 1,5 m.

Tiếng Anh: social/physical distancing
Tiếng Pháp: distanciation sociale
Tiếng Tàu: 保持社交距離 bảo trì xã giao cự li

Nhiều con chó-robot đã được 
Thành phố Singapore giao cho phận sự nhắc nhở những người không tôn trọng điều lệ mới.

photo Le Point magazine 2020/05/14

Chó-robot (hãng Mỹ Boston Dynamics sản xuất) có trang bị máy quay hình, mỗi khi thấy ai không "giữ khoảng cách an toàn", sẽ "sủa" lên mệnh lệnh giữ gìn sức khỏe.

Chó giúp ích cho người như vậy, hi vọng rằng dân Việt mai này sẽ biết bớt ăn thịt cầy.












mercredi 13 mai 2020

tiếng Việt mùa đại dịch

version Beta 1.0 ed 2020/05/23

&English
&Français
&中文
&phiên âm HV
&tiếng Việt
tested negative
testé négatif
陰性
âm tính
âm tính




báo cáo




bảo hiểm




bệnh nguyên học
patient



bệnh nhân




bệnh nhân COVID-19 nặng




bệnh viện dã chiến




bỏ phiếu sơ bộ
outbreak
emballement


bùng dịch
case
cas

lệ
ca (nhiễm nCoV), cas nhiễm virus, trường hợp mắc bệnh
quarantine
quarantaine, quatorzaine isolement
隔離
cách li
cách li




chấp hành nghiêm chỉnh các biện pháp do nhà cầm quyền ban hành




chiến lược chống corona




chính phủ liên bang




chống corona, chống dịch
treatment
traitements
治療
trị liệu 
chữa trị, điều trị




chữa triệu chứng




cô điều dưỡng phòng mổ




cơ quan an ninh xã hội 
symptoms, symptoms of Covid-19



có triệu chứng




công nghiệp




công nhân nhập cư
coronavirus, covid-19
coronavirus, covid-19
新冠肺炎
tân quan phế viêm
covid-19, vi-rút corona, bệnh viêm đường hô hấp cấp tính




cứu trợ kinh tế




đặc vụ
pandemic
pandémie
大流行, 瘟疫
đại lưu hành, ôn dịch
đại dịch, đại dịch Covid-19
The Johns Hopkins University

約翰斯·霍普金斯大學
ước hàn tư·hoắc phổ kim tư đại học  
Đại học Johns Hopkins


共產黨
cộng sản đảng
đảng cộng sản




đầu tư




dịch mới phát




dịch tái phát




dịch tễ học




dịch vụ




diễn biến dịch bệnh
deconfinement
déconfinement
解禁, 解封
giải cấm, giải phong
dỡ bỏ, gỡ phong tỏa




đội ngũ nhân viên




động thái




dự đoán
data
données
數據
số cứ
dữ kiện, dữ liệu, số liệu




dự luật




được xác nhận
tested positive
testé positif
陽性
dương tính
dương tính




gã khổng lồ công nghệ




găng tay, áo choàng, kính che mặt




gây mê




ghi phạm




giao thức




giấy vệ sinh
social/physical distancing
distanciation sociale
保持社交距離
bảo trì xã giao cự li
giữ khoảng cách an toàn, giãn cách xã hội, giữ khoảng cách giao tiếp




giường cấp cứu




hạn chế ra đường và không tập trung nơi đông người




hệ thống an sinh xã hội toàn dân




hệ thống giáo dục




huyết tương




kế hoạch




khám xét




khan hiếm
antibody, immune body
anticorps
抗體
kháng thể
kháng thể
mask wear
masque de protection
口罩
khẩu tráo
khẩu trang, mặt nạ




khống chế
asymptomatic



không có triệu chứng




khu biệt cấm
crises, coronavirus crisis
crises


khủng hoảng




kiều hối




kính bảo hộ




lây bệnh




lây lan, lây lan trên toàn cầu




máy thở
immunoglobulins, antibody, immune body
anticorps
免疫球蛋白
miễn dịch cầu đản bạch
miễn dịch globulin, bạch huyết cầu miễn dịch
One Belt One Road (OBOR)
La nouvelle route de la soie, la Ceinture et la Route
一帶一路
nhất đái nhất lộ
một vành đai một con đường


研究
nghiên cứu
nghiên cứu
infected 
atteint
染疫
nhiễm dịch
nhiễm dịch, nhiễm bệnh
water
eau

thủy
nước
clusters, cluster of infections
foyers d’infection, foyers de contamination


ổ dịch
staying at home
rester à la maison
宅在家, 居家
trạch tại gia, cư gia
ở nhà




phá sản




phác thảo




phân tích




phiên tòa




phổi đông cứng




phòng thí nghiệm
confinement, lockdown
confinement, confinement général
限制, 关押, 禁闭, 监禁, 禁閉
hạn chế, quan áp, cấm bế, giam cấm
phong tỏa
lockdown
confinement, confinement général
限制, 关押, 禁闭, 监禁, 禁閉
hạn chế, quan áp, cấm bế, giam cấm
phong tỏa




quản trị




Quốc hội thông qua




quý




quy mô




quyền riêng tư


捐贈
quyên tặng
quyên tặng
Remdesivir
Remdesivir


Remdesivir




rửa tay sát trùng




sa thải




sản xuất




sinh thái học




số ca tử vong




suy thoái




tài khóa




thắt lưng buộc bụng




thất nghiệp
stainless steel
acier inoxydable
不銹鋼
bất tú cương
thép, thép inox




thiết bị y tế




thử nghiệm hydroxychloroquine, remdesivir, leronlimab
vaccine
Vaccin
疫苗
dịch miêu 
thuốc chủng




thuốc khử trùng


洗手液
tẩy thủ dịch
thuốc rửa tay




tiêm chủng
hacker
pirate
黑客
hắc khách
tin tặc


疫情
dịch tình
tình hình dịch bệnh




tinh thần kỷ luật cao
The World Health Organization (WHO)
L'Organisation mondiale de la santé (OMS)
世界衛生組織
thế giới vệ sanh tổ chức
Tổ chức Y tế Thế giới
global, world 
global
全球
toàn cầu
toàn cầu




tội ác chiến tranh




Tổng giám đốc WHO




tra tấn




trại cấp cứu dã chiến




trái phiếu

asymptomatique


trang bị y tế




trợ cấp thất nghiệp
deaths
morts
死亡
tử vong
tử vong, người chết
app
application, dispositif de traçage


ứng dụng
video-link



video-link
soap
savon
肥皂
phì tạo
xà bông




xét nghiệm




xuất khẩu




xung đột


隱瞞
ẩn man



歐洲
âu châu



白鐵
bạch thiết



暴政
bạo chánh



暴力
bạo lực



不召開聚集形式的會議
bất triệu khai tụ tập hình thức đích hội nghị  



病毒
bệnh độc



病亡
bệnh vong



感染
cảm nhiễm



政治
chánh trị



執行6呎的社交距離
chấp hành 6 xích đích xã giao cự li  



饑荒
cơ hoang



共產主義
cộng sản chủ nghĩa



共產主義的本質是一個邪靈
cộng sản chủ nghĩa đích bổn chất thị nhất cá tà linh



具備
cụ bị



渠道
cừ đạo



居家令
cư gia lệnh



台灣
đài loan



地鐵關閉
địa thiết quan bế



典範
điển phạm



延長居家令
diên trường cư gia lệnh



屠殺學生
đồ sát học sanh



這種病毒仍然存在
giá chủng bệnh độc nhưng nhiên tồn tại



解封開放經濟
giải phong khai phóng kinh tế



解除居家令
giải trừ cư gia lệnh



解除封城令
giải trừ phong thành lệnh



教育
giáo dục



海外
hải ngoại



行業雇主必須遵守的規範
hành nghiệp cố chủ tất tu tuân thủ đích quy phạm  



謊言
hoang ngôn



腐蝕滲透
hủ thực sấm thấu



毀滅人類
hủy diệt nhân loại



開放
khai phóng



欺凌打壓
khi lăng đả áp



科技
khoa kĩ



課程
khóa trình



擴散
khoách tán

The Lancet

柳葉刀
liễu diệp đao



冒著風險
mạo trứ phong hiểm



業務
nghiệp vụ



紐約州長公布第一階段復工準則
nữu ước châu trưởng công bố đệ nhất giai đoạn phục công chuẩn tắc  



法輪功
pháp luân công



批發
phê phát



防疫
phòng dịch



復工
phục công



關閉
quan bế



關係
quan hệ



觀察員
quan sát viên



規範
quy phạm



生命和經濟損失
sanh mệnh hòa kinh tế tổn thất



災難
tai nạn



世衛
thế vệ



收容所
thu dong sở



手套
thủ sáo 



避疫
tị dịch 



全球化
toàn cầu hóa



損失
tổn thất



測試
trắc thí



中共病毒
trung cộng bệnh độc



中共病毒肆虐重挫美國經濟
trung cộng bệnh độc tứ ngược trùng tỏa mĩ quốc kinh tế  



重開
trùng khai



傳播
truyền bá



傳播趨勢
truyền bá xu thế



肆虐
tứ ngược



文化
văn hóa



無家
vô gia



武漢肺炎
vũ hán phế viêm



社交距離
xã giao cự li

confirmed
confirmé
確診
xác chẩn



餐館
xan quán



掩蓋
yêm cái



掩蓋和隱瞞
yêm cái hòa ẩn man


berceau de l’épidémie




brigades sanitaires



case study
cas d’école




contact




contaminant




contamination




effet secondaire




épidémie




extension de l’épidémie



fever
fièvre




foyers d'infection




gel hydroalcoolique




Institut Pasteur




mécanisme inflammatoire




molécules




mortalité




pistage des citoyens




pisté




propagation




réponse immunitaire




résilience




sérum sanguin




soutenir l’économie




surveillance épidémiologique




symptomatique




système robotisé




taux de reproduction




télétravail




test



test
test de dépistage




tests des molécules antivirales




traitements




vaccin




virologie



Antibodies




Antibody test




battle against COVID-19




cases of pneumonia




Chloroquine




Clinical Trial




Community spread




contact tracing




Containment strategies




cough




COVID-19




data science




Defense Production Act




dependence




diagnostic




Epidemic




epidemic prevention




Epidemiologist




Epidemiologist




Epidemiologist




epidemiology




Essential worker




Flattening the curve




human-to-human transmission




Hydroxychloroquine




immune response




immunity passport




Immunocompromised




immunology studies




Incubation period




indications of coronavirus




Intensive Care Unit (ICU)




intensive care units




investigation




Isolation




Mitigation strategies




new disease




outbreak




Paycheck Protection Program (PPP)




Personal Protective Gear (PPE)




Plaquenil




positive test result 




protection against the virus




protective immunity




Quarantine




recovered




Remdesivir




robot dogs




RT-PCR test




SARS-CoV-2




Serological testing




serology test




Shelter-in-place




speed




spread of the disease




State of emergency




Stealth transmission




Surgical mask




test result




the first case




The French health ministry




the spread of Covid-19




threat




trouble breathing




Ventilators




wave of infections







































ICU