cách mạng

Hai chữ "cách mạng", hay "cách mệnh", là mượn của tiếng Hán, có ba nghĩa như sau:

1.         Thay đổi một triều vua. Ngày xưa thiên tử nhận mệnh trời, thay triều đại và đặt cho tên mới. ◇Dịch Kinh 易經: Thang Vũ cách mệnh thuận hồ thiên nhi ứng hồ nhân 湯武革命順乎天而應乎人 (Cách quái 革卦) Vua Thang (diệt Kiệt) vua Vũ (diệt Trụ) thay đổi triều đại, hợp với đạo trời và ứng với lòng người.

2.         Chỉ việc thay đổi mạnh mẽ mau chóng về một phương diện, lãnh vực nào đó (kĩ thuật, kinh tế, văn học, v.v.). ◎Như: công nghiệp cách mệnh 工業革命 cách mạng kĩ nghệ.

3.         Chuyên chỉ sự dùng võ lực để lật đổ một chính quyền, tổ chức hoặc trật tự cũ. ◎Như: chánh trị cách mệnh 政治革命, xã hội cách mệnh 社會革命.

Khoảng năm 1970, trên chuyến xe car đi nghỉ hè đang chạy dọc theo bờ biển Địa Trung Hải ở miền Nam nước Pháp, chợt nghe câu hát từ máy phóng thanh "hỡi ba miền vùng lên cách mạng", tôi bỗng giật mình đánh thót. Hai chữ "cách mạng" này không nhắc tôi về cuộc Cách mạng Pháp 1789, mà mơ hồ đe dọa một biến cố lớn theo con đường Cách mạng tháng Mười 1917 ở Nga.

Mấy năm trước đó, nhạc Trịnh Công Sơn bắt đầu nổi tiếng như cồn. Bài "Gia tài của mẹ" làm rúng động dân quân miền Nam cũ, khao khát hòa bình. Rồi hàng loạt những bài ca trữ tình đứt ruột người nghe cho nhiều thế hệ: Diễm Xưa, Tuổi đá buồn, Nắng thủy tinh, Nhìn những mùa thu đi, v.v.

Thế rồi biến cố 1975 bùng nổ, đưa cả nước Việt Nam vào quỹ đạo của ý thức hệ Mác-Lê Nin độc tài độc đảng.

Hôm nay, lại nghe tin Biển Đông dậy sóng, qua những tranh chấp lãnh thổ lãnh hải giữa Trung Quốc, Nhật Bổn, Phi Luật Tân. Riêng Việt Nam, Nhà nước từ năm 1958 đã kí công hàm nhượng các đảo Trường Sa Hoàng Sa cho Tàu. Tuyệt đại đa số người dân Việt vẫn còn sống trong tăm tối nghèo khó, bất công, không có độc lập, mất hết tự do. Công an Nhà nước tiếp tục đàn áp thanh niên, trí thức, những người yêu nước đủ các tầng lớp đã bắt đầu đứng lên đòi hỏi bảo vệ cõi bờ.

Bây giờ, ta hãy thử chậm rãi đọc và lắng tai nghe lại, từng câu từng chữ bài hát "Huế-Sài Gòn-Hà Nội" (1). Để thấm thía hiểu rằng dân mình đã bị lường gạt tự bao giờ!

Sau đó, xin mời đọc và nghe lại bài "Nắng đẹp miền Nam" của nhạc sĩ Lam Phương (2). Để thấy rằng quê hương Việt Nam đã bị một chế độ xấu xa ác độc phá hoại kinh hồn.

https://www.youtube.com/watch?v=OoXzkbo_Ejo

(1) Huế, Sài Gòn, Hà Nội

(2) Nắng đẹp miền Nam

Huế, Sài Gòn, Hà Nội, quê hương ơi sao vẫn còn xa Huế, Sài Gòn, Hà Nội, bao nhiêu năm sao vẫn thờ ơ Việt Nam ơi, còn bao lâu, những con người ngồi nhớ thương nhau Triệu chân em, triệu chân anh, hỡi ba miền vùng lên cách mạng Ðã đến lúc nối tấm lòng chung Tuổi thanh niên, hãy đi bằng những bước tiền phong Từ Trung Nam Bắc chờ mong nung đốt những bó đuốc reo vui tự do Ðường đi đến những nơi lao tù ngày mai sẽ xây trường hay họp chợ Dân ta về cầy bừa đủ áo cơm no Bàn tay giúp nước, bàn tay kiến thiết Những dấu căm hờn xưa nhạt mờ Nhà ta xây mãi, vườn ta thêm trái cho em ra đầu núi ca tình vui Bắc Nam Trung ơi, đoàn kết một miền phá biên thùy, mở rộng đường thêm dựng nước bình yên Huế, Sài Gòn, Hà Nội, hai mươi năm tiếng khóc lầm than Huế, Sài Gòn, Hà Nội, trong ta đau trái tim Việt Nam Ðạn bom ơi, lòng tham ơi, khí giới nào diệt nổi dân ta Việt nam ơi, bừng cơn mơ, trố mắt nhìn sạch tan căm thù Hãy xóa hết dấu tích buồn xưa Ngày mai đây, những con đường Nam Bắc nở hoa Bàn tay thân ái, lòng không biên giới Anh em ơi, lắng nghe tình nhau Ngày vui lớn sẽ qua trăm cầu Mẹ dâng miếng cau rồi dâng ngọn trầu cho hai miền trùng phùng, lòng thấy nao nao Ngày Nam đêm Bắc, tình tràn trong mắt sẽ thấy trăm bình minh ngọt ngào Ngựa bay theo gió, lòng reo muôn vó cho dân ta bừng lớn trong tự do Bắc Nam Trung ơi, tình nghĩa mặn nồng bước ra ngoài một lần diệt vong Dựng mái nhà chung Hãy xóa hết dấu tích buồn xưa Ngày mai đây, những con đường Nam Bắc nở hoa Bàn tay thân ái, lòng không biên giới Anh em ơi, lắng nghe tình nhau Ngày vui lớn sẽ qua trăm cầu Mẹ dâng miếng cau rồi dâng ngọn trầu cho hai miền trùng phùng lòng thấy nao nao Ngày Nam đêm Bắc, tình tràn trong mắt sẽ thấy trăm bình minh ngọt ngào Ngựa bay theo gió, lòng reo muôn vó cho dân ta bừng lớn trong tự do Bắc Nam Trung ơi, tình nghĩa mặn nồng bước ra ngoài một lần diệt vong Dựng mái nhà chung

Đây trời bao la ánh nắng mai hé đầu ghềnh lan dần tới đồng xanh. Ta cùng chen vai đem tay góp sức tăng gia cho người người vui hòa. Đường cày hôm qua nay lên tràn bông lúa mới ôi duyên dáng đồng ơi! Đến mai sẽ là ngày muôn hạt chín lả lơi mình ngắm nhau cười. Kìa đàn chim quê chim tung bay về đâu mang tin rằng giờ đây ta sống với bình minh. Tiếng ca trong lành tiếng hát lừng trời xanh đẹp biết bao tâm tình. Tình là tình nồng thắm buộc lòng mình vào núi sông tình mến quê hương. Ngàn bóng đêm phai rồi vầng dương lên soi đời làng ta nay rạng ngời! Khi người lính chiến đã đấu tranh hiến hòa bình cho Đồng Tháp Cà Mau Ta người nông thôn quên sương gió góp gian lao lo được mùa mong cầu . Nhờ tình quân dân gây bao niềm thương ấm cúng non sông đón bình minh, gắng lên với ngày này ta cùng tưới đồng xanh rồi sống no lành. Đây quê hương thân yêu miền Nam nắng lên huy hoàng đẹp mùa vui sang.

phương xa

"Lũ chúng ta đầu thai lầm thế kỷ"

Hình như đó là một câu thơ đã đi vào tâm thức người Việt hôm nay.

Câu này trích từ bài "Phương xa" trong tập Thơ Say (1940) của Vũ Hoàng Chương. Như một lời tiên tri, bài thơ cất lên tiếng kêu thương về thân phận con người chân thật giữa một thế giới đảo điên.  Chậm rãi đọc lại từng câu,  người ta có cảm tưởng nhà thơ đã viết ra bài đó để trao tặng những người Việt Nam vượt biển đi tìm tự do sau biến cố 1975.

Lời thơ trong sáng và thắm thiết tình người. Hai giá trị từ lâu vắng bóng trong tiếng Việt ngày nay.

Phương Xa

Nhổ neo rồi thuyền ơi xin mặc sóng

Xô về Ðông hay giạt tới phương Ðoài

Xa mặt đất giữa vô cùng cao rộng

Lòng cô đơn cay đắng họa dần vơi

Lũ chúng ta lạc loài dăm bảy đứa

Bị quê hương ruồng bỏ giống nòi khinh

Bể vô tận sá gì phương hướng nữa

Thuyền ơi thuyền theo gió hãy lênh đênh

Lũ chúng ta đầu thai lầm thế kỷ

Một đôi người u uất nỗi trơ vơ

Ðời kiêu bạc không dung hồn giản dị

Thuyền ơi thuyền xin ghé bến hoang sơ

Men đã ngấm, bọn ta chờ nắng tắt

Treo buồm cao, cùng cao tiếng hò khoan

Gió đã nổi, nhịp trăng chiều hiu hắt

Thuyền ơi thuyền, theo gió hãy cho ngoan

Vũ Hoàng Chương

1940: Tự xuất bản THƠ SAY, nhà Cộng Lực ấn loát và phát hành. Nxb Nguyễn Đình Vượng tái bản 1971, Saigon.

ngụy quyền

Hai chữ "ngụy quyền" chỉ chính quyền miền Nam cũ trước 1975.

Hán Việt Từ Điển của Đào Duy Anh không có từ này. Cứ theo ý đồ đồng hóa tiếng Việt với tiếng Tàu từ vài chục năm gần đây, ta phải tìm nguồn gốc hai chữ này trong từ điển chữ Hán.

Quả thực, "ngụy quyền" có thể bắt nguồn từ "ngụy chánh quyền 偽政權". Theo Hán Điển (*), trong thời kì chiến tranh Trung Nhật, "ngụy chánh quyền" đặc chỉ  chính quyền do Hán gian nắm giữ tại những vùng đất của Trung Quốc đã bị quân Nhật chiếm đóng.

Khoảng những năm 1972-1975, chiến tranh Việt Nam bùng nổ dữ dội, làm chấn động lương tâm thế giới. Rất nhiều phong trào kêu gọi hòa bình nổi dậy, đặc biệt ở Âu châu và nhất là tại Pháp. Hà Nội đã khôn khéo tuyên truyền khiến cho đa số dư luận quốc tế đều tưởng lầm rằng chiến tranh Việt Nam chỉ là cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ. Ở Pháp, hai chữ "ngụy quyền" được dịch là "gouvernement fantoche du Sud Vietnam".

Hiệp định Paris ki năm 1973 đưa đến sự sụp đổ hoàn toàn của "ngụy quyền" Việt Nam Cộng Hòa vào ngày 30 tháng Tư năm 1975.

Nhà nước cộng sản quyết định đổi tên nước "Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa" thành "Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam" và vẫn giữ lại cách ngôn (devise nationale) cũ theo đúng bản tuyên ngôn độc lập của Việt Nam, sau khi giành độc lập từ thực dân Pháp và Nhật, đã được Hồ Chí Minh soạn thảo, và đọc trước công chúng tại vườn hoa Ba Đình ngày 2 tháng 9 năm 1945:  

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

Hỡi ơi, gần 70 năm qua, người dân Việt Nam càng ngày càng thấy rõ ba cặp chữ cách ngôn này chỉ là "ngụy ngôn", tức là lời nói dối (parole mensongère) mà thôi!

Ghi chú:

(*) http://www.zdic.net/c/a/15e/355645.htm

Bài đọc thêm

Thắng “Ngụy”

Trước 1975, dù rằng chẳng mấy khi phải nghe hoặc dùng đến chữ “ngụy” nhưng mỗi lần nghe hoặc đọc phải chữ đó thì cũng có thể hiểu được với cái nghĩa nôm na là “giả mạo” hoặc là “không chính thống”...

http://danlambaovn.blogspot.fr/2014/01/ang-ta-thang-nguy-nhung-so-viet-nam.html#.UtkoHF6NAfo