Vài nguyên tắc cho một từ vị tiếng Việt Internet

... và những từ ngữ thuộc những bộ môn khoa học kĩ thuật khác 

Trước 1975, sách "Danh từ khoa học" Hoàng Xuân Hãn đã trở thành nền tảng giúp cho người Việt hội nhập tốt đẹp với những tiến bộ khoa học kĩ thuật trên thế giới. Nền giáo dục ở miền Nam cũ đã đạt được một trình độ tương đương với nhiều quốc gia tiền tiến Pháp, Mĩ, v.v. Chứng cớ rõ rệt nhất là mức độ thành công rất đáng kể của một số đông các chuyên gia, bác sĩ, kĩ sư... được đào tạo hoặc tại các Đại Học Việt Nam hoặc tại các nước Tây Phương tiến bộ.

Sau biến cố lịch sử 1975, trong bối cảnh một xã hội chuyên chính rập theo khuôn mẫu của Trung Quốc Cộng Sản, tiếng Việt bị biến đổi xáo trộn chưa từng thấy. Cùng trong thời kì đó,  khoa học kĩ thuật Âu Mĩ phát triển cực kì mạnh mẽ, nhất là về điện tử, máy tính, những hệ thống viễn thông và Internet.
Tiếng Việt tất nhiên bắt buộc phải tìm ra những từ ngữ bày tỏ những ý niệm mới.
Từ 40 năm qua, những từ ngữ mới tạo này tràn ngập trên báo chí, sách vở và trong những câu nói thường ngày.
Tuy nhiên, người ta vẫn nhận thấy một cái gì không ổn thỏa, trong rất nhiều trường hợp nói và viết ngày nay: tinh thần hoang mang, chữ ghép bừa bãi, không mang âm hưởng tiếng nói người dân, mạnh ai nấy làm, như rắn không đầu.
Bảng từ vị dưới đây sẽ cố gắng thu thập những từ ngữ khoa học kĩ thuật này, xếp theo 6 dòng như sau:
1. Anh ngữ,
2. Pháp ngữ
3. Hán ngữ
4. Tiếng Việt
5. Tiếng Việt đề nghị khác: ghi lại, nếu có, những từ ngữ có thể dùng thay thế những từ ngữ tương ứng thông dụng ngày nay, theo đúng tinh thần 8 nguyên tắc (*) mà tác giả Hoàng Xuân Hãn đã đề ra trong lời tựa sách "Danh từ khoa học".
6. Ghi chú, so sánh, bàn bạc về những từ ngữ cùng hàng.

(*)
1 Mỗi một ý phải có một danh từ để gọi.
2 Danh từ ấy phải riêng về ý ấy.
3 Một ý đừng có nhiều danh từ.
4 Danh từ phải làm cho dễ nhớ đến ý.
5 Danh từ trong các môn phải thành một toàn thể duy nhất và liên lạc.
6 Danh từ phải gọn.
7 Danh từ phải có âm hưởng Việt âm.
8 Danh từ phải đặt theo lối đặt các tiếng thường và phải có tính cách quốc gia.




Thí dụ:

English	@ at
Français	@ arobase
中文	Trung Quốc đại lục: khuyên a 圈a, hoa a 花a Đài Loan: tiểu lão thử 小老鼠 Hong Kong - Macau: at
tiếng Việt	@ a còng
tiếng Việt (đề nghị khác)	@ a khoanh tròn
ghi chú	xem ở đây: @

English	blog
Français	blog, blogue, cybercarnet, bloc-notes
中文	Trung Quốc đại lục: bác khách 博客, võng chí 网志 Đài Loan: bộ lạc cách 部落格, võng chí 網誌 Hong Kong - Macau: võng chí 網誌 Tân Gia Ba,  Mã Lai: bộ lạc cách 部落格, võng chí 網誌
tiếng Việt	blog
tiếng Việt (đề nghị khác)
ghi chú

English	browser
Français	navigateur, fureteur (Québec), butineur, brouteur, arpenteur,  fouineur, explorateur
中文	võng hiệt lưu lãm khí 网页浏览器
tiếng Việt	trình duyệt web,  trình duyệt
tiếng Việt (đề nghị khác)
ghi chú

English	computer
Français	ordinateur, calculateur
中文	kế toán cơ 計算機, điện não 电脑
tiếng Việt	máy tính, máy tính điện tử, máy điện toán
tiếng Việt (đề nghị khác)
ghi chú

English	email
Français	courrier électronique, courriel, e-mail, mail ou mél
中文	điện tử tín tương 電子信箱, điện bưu (giản xưng) 電郵
tiếng Việt	hộp thư điện tử, email
tiếng Việt (đề nghị khác)
ghi chú

English	email message
Français	message électronique
中文	điện tử tín kiện 電子信件
tiếng Việt	thư điện tử
tiếng Việt (đề nghị khác)
ghi chú

English	homepage, home page, index page
Français	page d'accueil, page d'entrée
中文	thủ hiệt 首页, chủ hiệt 主页
tiếng Việt	trang nhà
tiếng Việt (đề nghị khác)	trang đầu, trang chủ
ghi chú

English	hyperlink
Français	hyperlien, lien hypertexte, lien web, lien
中文	siêu liên kết 超連結
tiếng Việt	siêu liên kết
tiếng Việt (đề nghị khác)
ghi chú

English	internet
Français	internet
中文	Trung Quốc đại lục: hỗ liên võng 互联网, nhân đặc võng 因特网, anh đặc võng 英特网 Đài Loan: võng tế võng lộ 網際網路 Hong Kong - Macau: hỗ liên võng 互聯網 Tân Gia Ba,  Mã Lai: hỗ liên võng 互联网
tiếng Việt	internet (in-tờ-nét)
tiếng Việt (đề nghị khác)
ghi chú

English	offline
Français
中文	li tuyến 離線, hạ tuyến 下線,  tuyến hạ 線下
tiếng Việt	ngoại tuyến
tiếng Việt (đề nghị khác)
ghi chú

English	online
Français
中文	tại tuyến  在線,  thượng tuyến 上線, tuyến thượng 線上
tiếng Việt	trực tuyến
tiếng Việt (đề nghị khác)
ghi chú

English	optical fiber
Français	fibre optique
中文	quang đạo tiêm duy 光導纖維, quang tiêm (giản xưng) 光纖
tiếng Việt	cáp quang
tiếng Việt (đề nghị khác)
ghi chú

English	software
Français	logiciel
中文	nhuyễn thể 軟體
tiếng Việt	phần mềm, nhu liệu, nhu kiện
tiếng Việt (đề nghị khác)	tinh toán, lý trình
ghi chú	xem: lý trình

English	scanner
Français	scanneur, scanner
中文	ảnh tượng tảo miêu khí 影像掃描器
tiếng Việt	máy quét hình (ảnh)
tiếng Việt (đề nghị khác)
ghi chú

English	ultrasonography, diagnostic sonography
Français	échographie
中文	siêu âm ba kiểm tra 超音波檢查
tiếng Việt	sàng lọc trước sinh
tiếng Việt (đề nghị khác)
ghi chú	xem: sàng lọc trước sinh

English	virus (computer)
Français	virus
中文	võng lộ nhu trùng bệnh độc 網路蠕蟲病毒, điện não bệnh độc 电脑病毒
tiếng Việt	virus
tiếng Việt (đề nghị khác)
ghi chú

English	spam
Français	spam, courriel indésirable, pourriel (Québec)
中文	lạp sắc tín kiện 垃圾信件
tiếng Việt	spam, thư rác, thư linh tinh
tiếng Việt (đề nghị khác)
ghi chú