sàng lọc trước sinh

Sáng nay, có người gởi cho xem hình chụp một tấm biểu ngữ giăng ngang thành phố:

Sàng lọc trước sinh, sơ sinh góp phần hạn chế dị tật bẩm sinh ở trẻ em

Thoạt đầu nghĩ đó cũng chỉ là một trong hàng trăm những câu viết ngô nghê, đầy lỗi, hay những cách ghép chữ, ngắt câu ngớ ngẩn thường thấy ở khắp đầu đường xó chợ.
Nhưng khi cặm cụi tìm xem câu biểu ngữ đó muốn nói cái gì, người ta không khỏi bàng hoàng.
Đúng là: "Ruột tằm đòi đoạn như tơ rối bời."
Thật vậy, trong hàng trăm bài báo Nhà nước, tràn ngập những câu viết giống in như vậy.
Đây là đoạn đầu trong một bài báo của Sở y tế (1):
"Sàng lọc trước sinh là bước chẩn đoán quan trọng bạn cần phải thực hiện để đảm bảo sức khỏe cho thai nhi, giúp phát hiện sớm các hiện tượng bất thường khi đang mang thai nhằm có những phương pháp chăm sóc hay điều trị phù hợp và kịp thời."
Nói cho dễ hiểu, bài báo viết về một kĩ thuật khám nghiệm ngừa bệnh cho các bào thai trước khi sinh nở. Ghi chú: Kĩ thuật này tiếng Pháp gọi là échographie, tiếng Anh gọi là ultrasonography, tiếng Tàu là y học siêu âm ba kiểm tra 醫學超音波檢查.
Thử lần lượt phân tách từng chữ từng câu trong đoạn văn ghi trên, người ta càng thêm thấm thía cho "nỗi buồn tiếng Việt" hôm nay.

• sàng lọc: tiếng nói bày tỏ vẻ sáng đẹp (văn minh) và thần trí (nhân bản) của con người. Có ai còn nhớ hai chữ "xưởng đẻ" khi Sài Gòn vừa "giải phóng"? Em bé chào đời là một món đồ nhà máy (xưởng đẻ), bụng mẹ như một cái bọc dơ (phải sàng lọc).
• trước sinh: ý nói trước khi ra đời. Nhưng tiếng Việt xưa nào có cách ghép chữ kì cục như thế đâu? Ghi chú: Người Pháp họ nói "pré-natal", người Tàu gọi là "sản tiền 產前".
• đảm bảo: đây là lối nói ngược với thói quen trước đây. Ngày nay chỉ bắt chước nói như người Tàu và dùng quá lố một cách không cần thiết. Xem thêm: ngược xuôi xuôi ngược.
• thai nhi: từ này cũng nằm trong ý đồ đồng hóa tiếng Việt với tiếng Tàu. Vì trước 1975, người mình đã có những từ ngữ tương đương, tại sao bây giờ lại phải bắt chước nói y chang như người Tàu? Xem thêm: ca từ, phản cảm, chất lượng, đăng ký, kinh điển (vân vân và vân vân)

Cụ Nguyễn Du ơi:

Bây giờ đất thấp trời cao,
Ăn làm sao nói làm sao bây giờ?



chú thích

(1) http://www.webtretho.com/forum/f3704/sang-loc-truoc-sinh-phat-hien-som-di-tat-bam-sinh-cua-thai-nhi-1903540/