 |
| photo Le Point N°2412, 22/11/2018 |
Trong cuốn sách "21 bài học cho thế kỉ XXI" (*), nhà tư tưởng Yuval Noah Harari cho rằng tương lai loài người trong vũ trụ ngày càng chịu sự khống chế không thoát khỏi của kĩ thuật sinh học và kĩ thuật tin học (tiếng Pháp: biotech, infotech).
Kết hợp những khám phá mới về sinh học với hiệu năng của môn Trí khôn nhân tạo (tiếng Pháp: intelligence artificielle; tiếng Anh: artificial intelligence), người Nhật bắt đầu thử nghiệm nhiều công trình về robot quan trọng trong những lãnh vực: giáo dục, thông tin truyền hình, hoạt động chăm sóc người già, v.v.
Trung Quốc cũng vừa thiết lập một hệ thống dữ kiện khổng lồ (big data) nhằm mục đích kiểm sát đời sống toàn thể nhân dân (tiếng Pháp: cybersurveillance).
Chủ tịch Tập Cận Bình tuyên bố rất tự hào về quy trình (tiếng Pháp: algorithme) dùng trong hệ thống này, có khả năng nhận ra mặt 1 người trong số 1 tỉ người.
Hiện tại, đã có 200 triệu máy quay hình trên khắp lãnh thổ Trung Quốc, ngày đêm theo dõi từng cử chỉ đi đứng của mỗi người dân nơi công cộng. Con số máy quay hình sẽ lên tới 300 triệu vào năm 2020; ngân quỹ phí tổn dự trù cho hệ thống này là 30 tỉ đô-la.
Tuân theo những tiêu chuẩn do nhà cầm quyền định sẵn, mỗi công dân Trung Quốc, tùy theo "đường đi nước bước" trong cuộc sống hằng ngày, sẽ được cộng thêm hay trừ bớt một số điểm vào "chỉ số xã hội" của mình. Chẳng hạn, người nào qua đường trái phép sẽ bị hệ thống cai quản big data xử phạt trừ điểm tức khắc.
Nhà cầm quyền Trung Quốc rêu rao rằng hệ thống này nhằm khuyến khích đức "thành tín" 誠信 (chéngxìn), sẽ đem lại một xã hội an toàn và giúp cho đời sống nhân dân hạnh phúc hơn lên.
Lời bàn tiếng Việt
Hình như tuyệt đại đa số người dân Trung Quốc chưa ý thức được về một guồng máy cai trị tinh vi đang chụp lên đầu họ, từ lúc mở mắt chào đời cho đến khi xuống lỗ.
Họ không biết rằng cái quy trình trí khôn nhân tạo kia có khả năng tiên liệu mọi ý đồ tập họp biểu tình chống đối, cho phép công an cảnh sát nhà nước kịp thời ngăn chặn, đối phó, đàn áp chẳng nương tay.
Ngoài ra, về cái chiêu bài "thành tín" (chéngxìn), người ta tự hỏi: Nếu kĩ năng Trí khôn nhân tạo tiến xa hơn nữa, "đọc" ra được cả tư tưởng trong đầu của Tập Cận Bình, thì không biết ông ta được bao nhiêu điểm cho cái "chỉ số xã hội" của ông?
Chú thích
(*) 21 Lessons for the 21st Century, Yuval Noah Harari.
