cú shock

• Đã vượt qua cú shock tình cảm.
• Cẩm Nang Du Học Úc - Những cú shock văn hóa đầu tiên.
• Hành động gây sốc như nhảy chồm chồm trên sofa trong chương trình truyền hình.
• Ông Kofi Annan sốc vì vụ thảm sát Houla (Syria).
• Túi chống sốc giúp bảo vệ chiếc laptop khỏi những cú va chạm và vết trầy sướt.
• Ngọc Trinh lại phát ngôn sốc: "Xã hội đang tôn vinh em".

Trên đây là một vài thí dụ, trong hàng ngàn thí dụ, đọc được trên mạng Internet.

Hiện tượng chêm tiếng Pháp, tiếng Anh trong câu nói tiếng Việt không có gì mới lạ.

Những "cú", những "sốc" ... người ta vẫn gặp thấy từ lâu. Chẳng hạn: cú đấm, cú đờ phút (coup de foudre), cú xô-lây (coup de soleil), v.v.

Cái "mới lạ" bây giờ là cách đặt câu, dùng những danh từ (gốc tiếng Pháp, tiếng Anh...) như tính từ hay động từ: Ông Kofi Annan sốc vì vụ thảm sát Houla (Syria); Ngọc Trinh lại phát ngôn sốc: Xã hội đang tôn vinh em, v.v.

Người ta nhận thấy có những chữ Việt gốc nước ngoài (tiếng Anh, tiếng Pháp) đã hoàn toàn hòa nhập vào trong tiếng Việt, mà nay trong câu nói, ta không còn để ý hoặc không biết tới nguồn gốc của chúng nữa. Đó là trường hợp của những từ như: nhà ga, xà bông, xe buýt, cú điện thoại, v.v.

Ngược lại, có những từ hoặc thành ngữ gốc nước ngoài (tiếng Anh, tiếng Pháp) không còn được dùng nữa: ông cò (commissaire de police), cú đờ phút (coup de foudre), cú xô-lây (coup de soleil), v.v.

Tại sao như vậy?

Có thể nghĩ rằng những từ hoặc thành ngữ vay mượn này (trường hợp thứ hai) không thực sự cần thiết nữa, — vì trong tiếng Việt đã có cách nói thích hợp hơn. Thí dụ: thay vì nói "ông cò", ta nói "cảnh sát trưởng"; thay vì nói " cú đờ phút", ta nói "tiếng sét ái tình".

Sau đây là một bài thơ châm biếm khá thú vị của Tú Xương (1870-1907), viết vào thời thực dân Pháp đang củng cố guồng máy thống trị  của họ tại Việt Nam:

Ông cò

Hà Nam danh giá nhất ông cò

Trông thấy ai ai chẳng dám ho

Hai mái trống toang đành chịu dột

Tám giờ chuông đánh phải nằm co

Người quên mất thẻ âu trời cãi

Chó chạy ra đường có chủ lo

Ngớ ngẩn đi xia may vớ được

Chuyến này ắt hẳn kiếm ăn to

"Cò" hay "cẩm" là do tiếng Pháp "commissaire de police" (người cầm đầu một đơn vị cảnh sát).

"Xia" hay "sia" là do tiếng Pháp "chier" (đi ỉa).

Hy vọng rằng những cách viết không đúng văn phạm tiếng Việt như những câu: 

• "Ông Kofi Annan sốc vì vụ thảm sát Houla (Syria)."
• "Ngọc Trinh lại phát ngôn sốc: Xã hội đang tôn vinh em."
• v.v.

sẽ bị đào thải trong tương lai.

Xem thêm: "ấn tượng".